فیروزه

 فیروزه

یک کانی کمیاب و ارزشمند آبی نزدیک به سبز است که خواهان فراوانی دارد. این کانی به‌دست فیروزه‌تراشان شکل داده می‌شود و به عنوان نگین برای انگشتر، گردنبند، گوشواره و دیگر جواهرات به کار می‌رود.

پیش‌تر این کانی تنها از سنگ فیروزه به دست می‌آمد ولی امروزه همانند دیگر کانی‌ها مصنوعی نیز فرآوری می‌شود به گونه‌ای که حتی تشخیص طبیعی یا مصنوعی بودن آن برای کارشناسان نیز بسیار دشوار است.

فیروزه در ایران

نامورترین و پرخواهان‌ترین فیروزه در ایران فیروزه نیشابور است و مهم‌ترین معدن فیروزه در ایران در شهرستان نیشابور می‌باشد که از بیش از ۲۰۰۰ سال پیش استخراج می‌شده‌است. معدن این فیروزه در نزدیکی روستای معدن نیشابور است و از سطح زمین ۲۰۱۲ متر بلندی دارد.

 به سبب وجود این معدن در نیشابور، شهر فیروزه را به عنوان یکی از القاب نیشابور آورده‌اند[۱] هرچند که شهرفیروزه نام دیگر شهر بزغان که یکی از شهرهای شهرستان نیشابور است؛ می‌باشد. فیروزه یکی از ره‌آوردهای نیشابور به شمار آمده و فروشگاه‌های فراوانی در بخش‌های سیاحتی شهر نیشابور و مشهد این فیروزه را به شکل‌های گوناگون عرضه می‌کنند. افزون بر آن‌ها رنگ فیروزه‌ای یک رنگ نمادین برای نیشابور تلقی شده‌است و در دهه ۱۳۷۷ هجری از سوی شهرداری تلاش‌هایی برای فیروزه‌ای کردن رنگ دیوارها و مغازه‌های خیابان‌های اصلی شهر نیز انجام گرفت.

 فیروزه ، تکه ای از آسمان در دستان ما

 از گذشته های بسیار دور تاکنون بسیاری از مردم بر این باور بوده و هنوز هم هستند که «فیروزه سنگی است که برای انسان و به خاطرآرامش او آفریده شده است » حتی امروز نیز در دنیای مد با وجود تعدد و تنوع جواهرات ، فیروزه با آن رنگ آسمانی و سحر آمیزش علاقه و اعتقاد بسیاری از مردم را به خود جلب کرده و از محبوبیت خاصی برخوردار است.

در بسیاری از فرهنگهای قدیم و جدید ، از فیروزه به عنوان سنگی مقدس و طلسم خوشبختی و
خوش شانسی یاد شده است . صنایع دستی ساخته شده از فیروزه نیر که در طی کاوشهای باستانشاسی در کشور مصر ، در مقبره هایی مربوط به سه هزار سال پیش از میلاد مسیح یافت شده است ، قدیمی ترین گواه بر این مطلب است و نشان می دهد که مصریان باستان ، فیروزه را گوهری معنوی و مقدس می دانستند.

پادشاهان ایران باستان ، از گوهرهای آبی آسمانی مانند فیروزه ، برای تزئینات دست و گردن استفاده می کردند و براین باور بودند که این گوهر خوش رنگ آنها را در برابر مرگ غیر طبیعی یا به قولی ، «اجل معلق » محافظت خواهد کرد از این رو تغییر رنگ گوهرهای به کار رفته در گردن بندها و دستبندهای آنها ، خوش یمن نبوده و علامت خطری برای شخص استفاده کننده از آن به شما می رفت ، اما امروزه بر کسی پوشیده نیست که عواملی همچون نور٬ مواد آرایشی ، گرد و غبار و چربی و میزان HP پوست و برخی عوامل شیمیایی دیگر ، باعث تغییر رنگ فیروزه می شوند که هیچ کدام از آنها نیز زنگ خطری برای استفاده کننده از این سنگ قیمتی و زیبا نیست.

 فیروزه ، عاملی برای محافظت از خود٬قدرت و لذت بردن از زندگی ، فیروزه در نزد قدیمیان ، گاهی اوقات نشانگر قدرت ، ثروت و مسئولیت مهم استفاده کنندگان آن بوده است . یکی از فلاسفه قدیم ایران(قزوینی) نوشته است که پوشیدن و استفاده از فیروزه در تزئینات دست و نیز استفاده از آن در مهر کردن نامه ها باعث می شود که شخص استفاده کننده هرگز فقیر نشود.

استفاده از نگین فیروزه همراه با رشته هایی از مروارید در تزئین عمامه ها به منظور حفاظت از شخص و مصونیت از چشم زخم و همچنین آرایش دادن خنجرها و زین اسبان و شتران با این سنگ به منظور طلسم یکی دیگر از رسم ها و کاربردهای متداول این گوهر آسمانی در نزد پیشینیان بوده است.

فیروزه در طی جنگهای صلیبی به اروپا راه یافت و از آن زمان با نام Turquios یعنی سنگ ترکی در میان انگلیسی زبانان شناخته شده . ساکنان قدیمی نواحی جنوب مرکز و شمال آمریکا نیز در دیر باز فیروزه را می شناختند و به خاطر رنگ و ویژگیهای خاص این گوهر از آن لذت می بردند. آنها در تزئین ماسکهای مراسم مذهبی خود از تکه های فیروزه استفاده می کردند . گروهی از بومیان شمال آمریکا حتی امروزه نیز بطور انحصاری جواهرات گرانقیمت و خاصی را که دارای ارزش تجاری بالایی هستند تولید می کنند. این جواهرات ترکیبی از فیروزه و نقره هستند و به میزان بسیار محدود و کم تولید می شوند. بومیان یاد شده بر این باورند که رنگ آبی فیروزه به کار رفته در این جواهرات می تواند ارتباط مستقیمی میان آسمان و دریاها برقرار کند.تبتی ها نیز در مراسم مذهبی خود از این گوهر استفاده میکنند. از دیگر باورهای قدیمی این است که فیروزه می تواند سوار کاران را از خطر افتادن از روی اسب محافظت نماید. جالب اینجاست که بسیاری از کارکنان خطوط هوایی و هوانوردان امروزی نیز به پیروی از این باور قدیمی یک تکه فیروزه را به عنوان سنگ خوش شناسی همیشه همراه خود دارند.

فیروزه بر اساس یک باور جهانی سنگ ماه دسامبر یا آذرماه بوده واستفاده ازآن رابرای متولدین این ماه خوش یمن٬وباعث خوش شناسی میدانند. همچنین استفاده ازاین گوهر در روز چهار شنبه نیز توصیه شده است. اروپاییان از حلقه های ساخته شده از فیروزه به عنوان هدیه استفاده می کنند.
رنگ آبی از مس ، رنگ سبز از آهن

فیروزه یک فسفات آلومینیوم با سختی حدود 6 می باشد. با این حال به طور قابل ملاحظه ای از کوارتز نرمتر است این کانی به طور طبیعی در طیف وسیعی از رنگها٬ از آبی آسمانی روشن تا سبز خاکستری یافت می شود.

فیروزه در مکانهایی بوجود می آید که میزان مس موجود در منطقه به میزان بالایی باشد .
فیروزه با رنگ آبی خوشرنگ بهترین کیفیت راداراست وبسیار کمیاب میباشد ودر حالیکه رنگ سبز یا آبی کمرنگ که از ارزش کمی برخوردار می باشد فراوانی بیشتری دارد. رنگ آبی فیروزه به خاطر وجود عنصر مس و رنگ سبز از عناصر آهن (Fe) یا کرم Cr) بوجود می آید ، آنچه در اغلب فیروزه ها عمومیت دارد وجود رگه یا رگچه هایی سیاه یا قهوه ای رنگ برجسته است که مربوط به سنگ مادر تشکیل دهند فیروزه می باشد.

این رگه ها گاه در طرحهای منظم و غیر منظم شکل می گیرند که در چنین حالتی به آن شبکه عنکبوتی (Spider web) و در اصطلاح بازار ایران به آن فیروزه شجری می گویند. اگر این طرح منظم و زیبا باشد باعث افزایش ارزش فیروزه خواهد شد در حالیکه اگر این شبکه نامنظم و به صورت نقطه و لکه ای باشد از ارزش فیروزه خواهد کاست.
کشورهای امریکا ، مکزیک ، فلسطین اشغالی ، افغانستان ، چین دارای منابع معدنی فیروزه می باشند. اما آنچه قابل توجه و مهم است این است که زیباترین و با کیفیت ترین نوع فیروزه با رنگ آبی آسمانی بی نظیر در شمال شرق ایران در نزدیکی شهرستان نیشابور یافت می شود.

راههای افزایش عمر فیروزه

فیروزه ها جواهرات نسبتا" نرمی هستند و همچنین کاملا" حساس می باشند بدین معنی که رنگ فیروزه می تواند در طی استفاده از آن کم رنگ شود. به همین دلیل امروزه حتی برای فیروزه هایی با کیفیت عالی یک مرحله به سازی شامل واکس زدن در نظر گرفته می شود عمل واکس زدن به فیروزه باعث می شود تا ضمن افزایش سختی و در نتیجه آن افزایش دوام کانی ، از محو شدن رنگ فیروزه به مرور زمان نیز جلوگیری شود. واکس فیروزه یک نوع رزین مصنوعی است که در طی روشی خاص با فرو بردن فیروزه داخل رزین مورد نظر صورت می گیرد. تقریبا" امروزه اکثر فیروزه ها با این روش به سازی می شوند و این عمل حتی باعث افزایش قیمت و ارزش فیروزه می شود.

 
نکات قابل توجه در مورد فیروزه

 در خرید ونگهداری فیروزه همیشه نکات فوق را مد نظر داشته باشید فیروزه با رنگ آبی آسمانی روشن و شفاف که در بازار ایران به نام فیروزه عجمی معروف است بهترین نوع فیروزه می باشد که بصورت عددی خرید و فروش می شود ومیتواند بسته به رنگ ٬اندازه و کیفیتی که داراست قیمتی بین 5000 ریال تا میلیونها تومان داشته باشد. افزایش رنگ سبز ٬ پریدگی رنگ و وجود ناخالصی عواملی هستند که در این نوع فیروزه ها باعث کاهش کیفیت فیروزه می شوند.

فیروزه بایستی از تماس با مواد آرایشی محافظت شود گرما واسیدیته بیش از حد پوست و نور مستقیم دائمی خورشید نیر باعث تاثیرات نامطلوب در این گوهر می شود و بنابراین این باور که قرار دادن فیروزه در آفتاب باعث بهبود رنگ و افزایش قیمت آن خواهد شد باور نادرستی است . برای تمیز کردن فیروزه بهتر است هر چند یک بار تنها از یک پارچه نرم و تمیزکمی مرطوب استفاده کنید و از به کار بردن مواد شوینده و صابونها معطر کاملا" پرهیز کنید.

معدن فیروزه نیشابور
تنها معدن فیروزه ایران با ذخیره 9 هزار تن و ظرفیت تولید سالانه 19 تن در 55 کیلومتری شمال غربی نیشابور قرار دارد به طور تقریبی از هر تن سنگ فیروزه خام این معدن 8 تا 10 کیلوگرم فیروزه حاصل می گردد که به منظور گوهر برای زیور آلات٬ تزیینات و مصارف دیگر مورد استفاده قرار می گیرد . معدن فیروزه نیشابور نه تنها مهمترین معدن فیروزه کشور است بلکه در سطح جهانی نیز بدلیل کیفیت عالی آن به خصوص انواع عجمی و شجری ممتاز و از معروفیت خاصی بر خورداراست . نمونه های به نمایش گذاشته ایی از سنگ طبیعی فیروزه این معدن در موزه های زمین شناسی و معدنی دنیا مانند موزه زمین شناسی لندن وایران مانند موزه سازمان زمین شناسی تهران ومشهد خود گواه بر ارزشمندی این سنگ قیمتی است.متاسفانه امروزه این گوهربوسیله واسطه های عرب٬ ترک ومالزیایی باقیمت نازل از بازار ایران خریداری شده و پس ازدرآمدن بصورت زیور آلات با قیمتهای گزاف به کشورهای اروپایی وامریکا صادر میشود.
و در نهایت به خاطر داشته باشید که فیروزه با رنگ آبی زیبا و جذابش می تواند به شما آرامش و شادی ببخشد . فیروزه رنگهای آبی آسمان و سبزی زندگی را در خود جمع کرده است و شما با داشتن این گوهر بی نظیر تکه ای از آسمان را در دستان خود خواهید داشت.

 1- مشخصات کلی سنگ فیروزه

نام: فیروزهTurquoise

ترکیب شیمیایی

CuAl6(PO4)4(OH)8 * 5H2O
Hydrous copper aluminum phosphate

HCI فسفات آلومینیوم مس آبدارقابل حل در

سیستم کریستالی
Triclinic (crystals are rare, usually compact or massive blocks)

تری کلین

رنگ: sky blue, bluish-green, pale green

آبی آسمانی ٬سبز آبی٬ سبز کم رنگ

ضریب شکست
1.61 - 1.65

1.61-1.65

Birefraction: برجستکی

0.04

0.04

سختی: 5 - 6

وزن مخصوص: 2.60 - 2.80

شکست: conchoidal

یک مینرال ثانویه درزونهای آلتراسیون در ذخایر جایگزین هیدروترمالی

کانیهای پاراژنز

quartz, pyrite, chalcopyrite, apatite

کوارتز٬ کالکوپیریت ٬ پیریت ٬آپاتیت

معادن معروف

| Iran | USA | Egypt | Afghanistan |

ایران٬آمریکا٬مصر٬افغانستان

پیدایش نام

The name comes from the French "turquoise", which means "Turkey"

Turquoise کلمه ایست فرانسوی به معنای ترکیه٬ زیرافیروزه از راه ترکیه وارد اروپا شده است

درمان انواع بیماری های معده همچون : زخم ، ورم ، درد و…

مقداری ماسه ی خیس ساحل دریا را به مدت ده دقیقه درآفتاب قرارداده و سپس یک قطعه فیروزه رابر روی ماسه ها بگذارید و پس از پنج دقیقه بلافاصله بر روی چشم سوم و یا بر روی معده ی بیمار قرار دهید . چنانچه آن را بر روی چشم سوم خویش قرار دادید ، می بایستی در ذهن خویش تصور ارسال امواج به معده و بهبودی را انجام دهید. همچنین انرژی های فرد درمانگر نیز بسیار موثر خواهد بود .

  تثبیت انرژی درمانگر و درمان انواع سر درد ، میگرن ، دردهای عضلانی و استخوانی

طریقه استفاده

یک قطعه سنگ فـیروزه را به مدت ده دقـیقه بر روی چـشم سـوم و یـا چا کرای هفتم خویش قرار دهید . همچنین هنگام انرژی درمانی توسط فرد درمانگر ، علاوه بر قرار دادن یک قطعه سنگ فیروزه بر روی چشم سوم ، دو قطعه سنگ فیروزه نیز باید بر روی مچ دست های بیمار قرار گیرد . توجه داشته باشید که سنگ ها پس از استفاده می بایستی با آب سرد شسته شده و یا برای مدتی در یک لیوان آب سرد قرار گیرد و سپس مدتی نیز در آفتاب باشد تا بتوان جهت افراد دیگر استفاده کرد .

درمان یبوست

طریقه استفاده :

یک قطعه ی سنگ فیروزه را درون ظرف حاوی آب هندوانه ، آب سیب و آب انار ( آلو زرد ) قرار داده و آن را به مدت ده دقیقه در آفتاب بگذارید . سپس از مایع درون ظرف روزانه سه قاشق غذا خوری هنگام صبح ( نا شتا ) میل کنید و تا دو ساعت چیزی نخورید و پس از این مدت صبحانه ی کامل خورده و از مصرف موادی که باعث سردی مزاج می شود نیز اجتناب نما یید . ( چنانچه مقداری خشخاش درون مواد فوق بریزید ، اثر بهتری دارد ؛ اما قبل از مصرف باید آن را صاف کنید .

یک معدن فیروزه در روستای معدن خراسان، سال ۱۹۰۹.

فیروزه سنگی زنده می‌باشد و نسبت به روغن و مواد شیمیایی مانند مواد شوینده بسیار حساس بوده و رنگ او را تغییر می‌دهد- برای بهتر شدن رنگ آن بهتر است آن را در یک لیوان آب در روز به مدت چند ساعت گذاشت.