اَللّهُّمَ‌صَلِ‌عَلی‌مُحَمَّدْ‌وَ‌آلِ‌مُحَمَّدْوعَجِّلْ‌فَرَجَهُمْ

 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم

 

موضوع : مطالبی ارزشمند درباره سنگها

 

قال رسول الله (ص): انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی: کتاب الله فیه‌الهدی والنور حبل ممدود من السماء الی الارض وعترتی اهل بیتی وان اللطیف الخبیر قد اخبرنی‌انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض وانظروا کیف تخلفونی فیهما.

من در میان شما دو امانت نفیس و گرانبها می‌گذارم یکی  کتاب خدا قرآن و اهل بیت ؛ مادام که شما به این دو دست بیندازید هرگز گمراه نخواهید شد و این دو یادگار من هیچ گاه از هم جدا نمی‌شوند.

امیر المومنین علی ابن ابی طالب (ع) در نهج البلاغه می فرمایند خواستن توانستن است. هر کاری را با علاقه و پشتکار می توان به درستی به پایان رساند اگر در کاری که شروع کرده اید به کندی بر خوردید بهتر است به علاقه ی خود مراجعه کنید چون نسبت کندی کار به کمی علاقه نسبت دارد به هر اندازه کار شما کُند شده است به همان اندازه علاقه ی شما نسبت به روز شروع کم شده است و جبران کندی کار را در علاقه ی خود جستجو نمایید.

لذا ما با توکل به خداوند متعال و الهام از سخنان گوهربار مولایمان علی ابن ابی طالب (ع) بر آن شدیم تا زیباترین و موثر ترین کلمات و موثرترین حرکات مذهبی را که در قرآن و از اهل بیت عصمت و طهارت علیم السلام باقی مانده بر روی زیباترین گوهر های آسمانی و جواهرات حکاکی کنیم .

بنابراین اول تجسس در مورد سنگ ها و جواهرات را آغاز نموده و تاریخچه ی پیدایش تزئینات و جواهرات زینتی قبل از اسلام و بعد از اسلام را در صفحات بعد آورده ایم و سپس در این ربع قرن گذشته هیچ گونه کندی در کار ایجاد نشده و با علاقه و پشتکار مستمر توانستیم کارهای بسیار زیبا که نمونه ای از آنها در ادامه به نمایش گذاشته شده و بخش اصلی و اعظم آنها به  نمایش گذارده خواهد شد .

درباره‌ی ما

گروه تخصصی سماء با عنایت خاصه ی حضرت بقیه الله اعظم حضرت حجت ابن الحسن المهدی (عج) و با توسل به صاحت مقدس مظهر وفا وجوانمردی حضرت قمر بنی هاشم ابوالفضل العباس ابن امیرالمومنین علی ابن ابی طالب علیهم السلام  و شهدای بزرگوار کربلا به یاد شهدای گرانقدر میهن عزیزمان ایران بر آن شدیم تا تاج افتخاری بر تارک جمیع شیعیان حضرت امیر المومنین علی ابن ابی طالب علیه السلام و بالاخص هموطنان ایران عزیز گذاشته و باعث افتخار سرزمین عزیزمان ایران باشیم.

(هنر نزد ایرانیان است و بس)

این گروه تخصصی در مدت 25 سال تلاش و کار شبانه روزی در زمینه تراش انواع سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی مختلف و حکاکی بر روی آنها توانسته است کارهای بی بدیل و منحصر به فردی در این مدت  بر روی هزاران قطعه انواع مختلف جواهرات به ثبت برساند.که بخشی از جواهرات و سنگ های حکاکی شده با موضوعات یاد شده (مقدمه)در قالب کتیبه های بسیار زیبا و چشم نواز در این وبسایت به نمایش در خواهدآمد.

 

فصل اول : در بيان آنچه انگشتر از آن سازند 

سنت است كه انگشتر از نقره باشد و مردان را انگشتر طلا در دست كردن حرام است و انگشتر آهن و برنج و فولاد مردان و زنان را مكروه است .
چنانچه منقول است كه از حضرت صادق عليه السلام به سند صحيح و حسن كه انگشتر رسول خدا صلّى اللّه عليه وآله وسلّم از نقره بود.
در چندين حديث معتبر منقول است كه حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم به حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام منقول است كه انگشتر غير نقره در دست مكنيد به درستیکه رسول خدا صلّى اللّه عليه وآله وسلّم فرمود كه پاك نيست دستى كه در آن انگشتر آهن باشد.
در حديث ديگر فرمود كه پاك نكند خدا دستى را كه درآن انگشتر آهن باشد. ودر حديث معتبر ديگر از حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم منقول است كه بهتر است که مرد با انکشتر آهنی نماز نخواند ونهى فرمود که انگشتر برنج در دست کند .
از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه انگشتر حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم از نقره بود و نگين نداشت و برآن نقش كرده بودند محمد رسول اللّه .

 
فصل دوم : در فضيلت عقيق 
منقول است كه حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام چهار انگشتر در دست ميكردند انگشتر ياقوت براى شرافت و زينتش و فيروزه براى نصرت و ياريش و حديد سيمى براى قوتش و عقيق براى حرز و دفع دشمنان وبلاها. و در حديث صحيح از حضرت على بن موسى الرضا عليه السلام مروی است که عقيق فقر و درويشى را برطرف ميكند و در دست كردن عقيق نفاق را زايل ميكند.
در حديث صحيح ديگر از آن حضرت منقول است كه هر كه قرعه به انگشتر عقيق بزند سود بیشتری می برد.
در حديث معتبر از حضرت امام جعفر عليه السلام منقول است كه انگشتر عقيق در دست كنيد كه مبارك است و هر كه انگشتر عقيق داشته باشد اميد هست كه عاقبتش مقرون بخير ونيكى باشد.
از ربيعة الراوى منقول است كه در دست حضرت امام زين العابدين عليه السلام انگشتر عقيق ديد پرسيد كه اين چه نگين است ؟ فرمود كه اين عقيق رومى است .
حضرت رسول فرمود كه هركه انگشتر عقيق در دست داشته باشد حاجتش برآورده است .
از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه انگشتر عقيق ارثی ايمنى است در سفر.
در حديث ديگر از آن حضرت منقول است كه هر كه انگشترى بگيرد كه نگينش عقيق باشد پريشان نشود و عاقبت كارش البته نيكوباشد.
در حديث ديگر وارد شده است كه حاكمى پى شخصى فرستاده بود به سبب جرمى ، حضرت صادق عليه السلام فرمود كه انگشتر عقيق به او برسانيد چنان كردند مكروهى باو نرسيد.
در حديث ديگر منقول است كه شخصى بنزد حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم آمد و شكايت كرد كه دزد در راه بمن رسيد واموال مرا برد حضرت فرمود كه چرا انگشتر عقيق در دست نداشتى كه آن از هر بدى نگاه ميدارد آدمى را.
به سند معتبر ديگر از آن حضرت منقول است كه انگشتر عقيق در دست كنيد مادام كه آدمى آن انگشتر را با خود دارد اندوهى به او نميرسد.
در حديث معتبر ديگر فرمود كه انگشتر عقيق با خود داريد كه آن اول كوهي است كه اقرار كرده است از براى خدابه يگانگى و از براى من به پیغمبری وازبراى تو يا على بامامت .
در حديث معتبر از بشير دهان منقول است كه عرض كردم كدام يك از نگينها برانگشت خود بنشانم فرمود كه چرا غافلى از عقيق سرخ و عقيق زرد و عقيق سفيد كه اينها سه كوهند در بهشت اما كوه عقيق سرخ پس و عقيق زرد و عقيق سفيد كه اينها سه كوهند در بهشت اما كوه عقيق سرخ پس مشرف است برخانه رسول خدا صلّى اللّه عليه وآله وسلّم واما كوه عقيق زرد پس مشرف است برخانه حضرت فاطمه عليهم السلام و اما كوه عقيق سفيد پس مشرف است بر خانه حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام و همه آنها يك خانه است و از زير هر كوهى نهرى جاريست از برف سردتر و ازشير سفيدتر و نميخورد از آن نهرها مگر آل محمد صلّى اللّه عليه وآله وسلّم وشيعيان ايشان و هرسه نهر از كوثر مي آيد و اين سه كوه تسبيح و تقديس و تمجيد الهى ميكنند و از براى محبان آل محمد طلب آمرزش ميكنند پس هر كه از شيعيان آل محمد يكى از اين عقيقها را در دست داشته باشد نبيند مگر خير ونيكى و فراخى روزى و سلامتى از جميع بلاها وامان يابد از شر پادشاه ظالم واز هر چه آدمى از آن ميترسد و حذر مينمايد.
در حديث ديگر منقول است كه شخصى را از برابر حضرت امام محمد باقر عليه السلام گذارنيدند تازيانه بسيار براو زده بودند حضرت فرمود انگشتر عقيق او كجاست اگر با او مي بود تازيانه نميخورد . و روايت ديگر از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه دستى به سوى آسمان بلند نمي شود كه خدا دوست دارد از دستى كه در آن انگشتر عقيق بوده باشد.
در حديث معتبر از حضرت امام حسن عليه السلام منقول است كه چون حضرت موسى عليه السلام بر كوه طور با حق تعالى مناجات كرد و برزمين نظر كرد حق تعالى از نور روى او عقيق را آفريد پس فرمود كه قسم خوردم بذات مقدس خود كه عذاب نكنم بآتش جهنم دستى را كه انگشتر عقيق در آن باشد اگر ولايت على بن ابى طالب عليه السلام داشته باشد.
در حديث ديگر منقول است كه جبرئيل نازل شد بر حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم و گفت يا محمد پروردگار سلامت ميرساند و ميگويد انگشتر را بدست راست بكن و نگينش از عقيق باشد وبگو به على بن ابيطالب عليه السلام پسر عمویت كه انگشتر را بدست راست بكند و نگينش را عقيق بكند حضرت اميرالمو منين عليه السلام پرسيد كه يا رسول اللّه عقيق كدام است فرمود كه كوهى است دريمن كه براى خدا اقرار كرده است به يگانگى وبراى من به پيغمبرى و براى تو و اولاد تو به امامت و براى شيعيان تو به بهشت و براى دشمنان تو به جهنم .
از حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام منقول است كه نماز کسی که انگشتر عقيق در دست داشته باشد برنماز جماعتى كه غير عقيق در دست داشته باشند به چهل درجه زيادتى دارد.
سليمان  روايت كند كه در خدمت حضرت امام جعفرصادق عليه السلام بودم در خانه منصور عباسى پس شخصى را بيرون آوردند كه تازيانه خورده بود حضرت فرمود كه اى سليمان ببين كه انگشترش چه نگين دارد گفتم يا ابن رسول اللّه عقيق نيست فرمود كه اى سليمان اگر عقيق بود تازيانه اش نميزدند او را گفتم يابن رسول اللّه ديگر بفرما فرمود كه اى سليمان انگشتر عقيق امان ميبخشد از دست بريدن گفتم ديگر بفرما فرمود اى سليمان انگشتر عقيق امان ميبخشد از خون گفتم ديگر بفرما فرمود اى سليمان خداى عزوجل دوست ميدارد كه بلند كند به دعا بسوى او دستى را كه در او نگين عقيق باشد گفتم ديگر بفرما فرمود كه عجب دارم از دستى كه در آن نگين عقيق باشد چگونه خالى ميماند از دينار و درهم گفتم يابن رسول اللّه ديگر بفرما فرمود كه نگاه دارنده آدمى است از هر بلا گفتم يابن رسول اللّه ديگر بفرما فرمود كه ايمن ميگرداند از فقر گفتم يابن رسول اللّه روايت كنم اين حديث را از جدت حسين بن على عليه السلام از پدرش اميرالمؤ منين عليه السلام ؟ فرمود بلى .
در روايت ديگر منقول است كه دو ركعت نماز با انگشتر عقيق بهتر است از هزار ركعت كه با آن نباشد.

 
فصل سوم : در فضيلت ياقوت وزبرجد و زمرد 
در حديث معتبر از حضرت على بن موسى الرضا عليه السلام منقول است كه انگشتر ياقوت در دست كنيد كه پريشانى را زايل ميكند.
از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام مرويست كه سنت است انگشتر ياقوت در دست داشتن .
از حضرت امام موسى صلوات الله عليه منقول است كه انگشتر زمرد در دست كردن موجب آسانى است كه در آن هيچ دشوارى نباشد.
در حديث ديگر از حضرت امام رضا عليه السلام به همين لفظ وارد شده است اما به لفظ زبرجد وفرمود كه انگشتر زمرد در دست داشتن فقر را به توانگرى بدل ميكند و فرمود كه هر كه انگشترى ياقوت زرد دردست كند فقير نشود.

 
فصل چهارم : در فضيلت فيروزه و جزع يمانى 
از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام منقول است كه هركه انگشتر فيروزه در دست كند دستش فقير نشود.
از حسن بن على بن مهران منقول است كه به خدمت حضرت امام موسى كاظم عليه السلام رفتم در انگشت آن حضرت انگشترى ديدم كه نگينش ‍ فيروزه بود و نقشش اَللّهُ الْمَلِكُ بود بسيار نظر كردم در آن انگشتر فرمود كه چه نظر ميكنى ؟ گفتم حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام انگشتر فيروزه داشته است كه نقشش اَللّهُ الَمَلِكُ بوده است فرمود كه آن را ميشناسى ؟ گفتم نه فرمود كه همان انگشتر است و اين سنگى است كه جبرئيل براى رسول خدا به هديه آورد از بهشت و آن حضرت به حضرت اميرالمؤ منين بخشيد.
از حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام منقول است كه انگشتر جزع يمانى در دست كنيد كه رد نميكند مگر متمردان شياطين را.
از حضرت امام رضا عليه السلام منقول است كه حضرت اميرالمؤ منين فرمود كه رسول خد صلّى اللّه عليه وآله وسلّم بيرون آمدند و انگشتر عقیق يمانى در دست كرده بودند و با ما نماز خواندند و چون از نماز فارغ شدند انگشتر را بمن دادند و فرمودند كه اين انگشتر را در دست راست خود كن و با آن نماز بخوان كه نماز در عقیق يمانى برابر هفتاد نماز است و تسبيح و استغفار ميكند و ثوابش براى صاحبش نوشته ميشود.
على بن محمد حميرى گفت كه دختر جعفربن محمود را خواستم و بسيار او را دوست ميداشتم و فرزند از او به وجود نمى آمد به خدمت حضرت امام على نقى عليه السلام رفتم و اين مطلب را عرض كردم پس تبسم نمود و فرمود كه بگير انگشترى كه نگينش فيروزه باشد و برآن نقش ‍ كن اين آيه را رَبِّ لاتَذَرْنى فَرْدا وَ اَنْتَ خَيْرُالْوارِثينَ چنان كردم يكسال نگذشت كه از آن زن پسرى به وجود آمد.
از حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم منقول است كه خداوند عالميان ميفرمايد كه من شرم ميكنم از دستى كه بسوى من بلند شود بدعا و درآن دست انگشتر فيروزه باشد پس او را نااميد برگردانم .

 
فصل پنجم : در فضيلت دُر نجف وبلور و حديد سينى وساير نگينها
به سند معتبر از مفضل بن عمر منقول است كه گفت روزى به خدمت حضرت صادق عليه السلام رفتم و انگشتر فيروزه در دست داشتم فرمود كه اى مفضل فيروزه سير گاه ديده هاى مردان و زنان مومنه است يا دور گرداننده دردهاست از ديده هاى ايشان و من دوست ميدارم براى هر مؤ من كه پنج انگشتر در دست داشته باشد ياقوت و آن فاخرترين همه است و عقيق و آن خالص تر است براى خدا وبراى ما اهل بيت و فيروزه و آن چشم را قوت ميدهد و سينه را گشايش مى دهد و قوت دل را زياد ميكند و چون پى كارى رود آنرا درست كند پس چون برگردد حاجتش برآوره شده است و حديد سيمى و آن را دوست نميدارم كه هميشه در دست داشته باشد وليكن بد نميدانم در دست كردن آن را در وقتي كه بديدن كسى رود كه از او ترسد از اهل شر براى آنكه شر او ساكن ميشود و حديد سیمی شياطين را دور ميكند و باين سبب دوست ميدارم كه داشته باشم پنجم آن درّى كه در نجف اشرف خدا ظاهر ميسازد به درستی که هر كه آن را دست كند بهر نظر كردنى بآن خداوند عالميان زيارتى يا حجى يا عمره در نامه عمل او بنويسد كه ثوابش ثواب پيغمبران و صالحان باشد و اگر خدا رحم نميكرد بر شيعيان ما هرآينه هر نگين از آن به قيمت بسيار ميرسد وليكن خدا ارزان كرده است براى ايشان كه توانگر و فقير ايشان توانند در دست كرد. ابوطاهر ميگويد اين حديث را به حضرت امام حسن عسكرى عليه السلام عرض كردم فرمود كه اين حديث جدم به حضرت صادق عليه السلام است گفتم شما هيچ چيز را بر عقيق سرخ اختيار نمي فرمائيد فرمود بلى براى فضليت بسيارى كه در آن وارد شده است بدرستى كه پدرم خبرداد مرا اول كسى كه انگشتر عقيق در دست كرد حضرت آدم عليه السلام بود ديد كه در عرش نوشته است اَنَا الْلّهُ لا اِلهَ اِلاّ اَنَا وَحْدى مُحَمَّدٌ صَفْوَنىْ مِنْ خَلْقى اَيَّدْ تُهُ بِاءَخيهِ عَلِىٌ وَ نَصَرْتُهُ بِهِ تا آخر نام هاى پنجگانه آل عبا، پس چون حضرت از آن درخت ميوه خورد و به زمين آمد متوسل شد به سوى خدا باين نامهاى مبارك و ببركت اين نامها خدا توبه اش را قبول كرد پس حضرت آدم انگشترى از نقره ساخت و نگينش را از عقيق سرخ كرد واين نامهاى پنجگانه را برآن نقش كرد و آن انگشتر رادر دست راست خود كرد پس این سنتى شد كه پرهيز كاران از فرزندانش همه به سنت او عمل كردند.
از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام منقول است كه نيكو نگين است بلور و از حسين بن عبداللّه منقول است كه سئوال كردم از حضرت امام على نقى عليه السلام كه آيا خوب است انگشتر سنگ ريزه در دست کردن كه از چاه زمزم بيرون آرند فرمود بلى اما چون خواهد كه استنجاء(باب تطهیر و طهارت)كند از دست بيرون آورد يعنى اگر در دست چپ باشد.

 
فصل ششم : در بيان آنچه سزاوار است كه درنگين نقش كنند 
حسين بن خالد به خدمت حضرت امام رضا عليه السلام عرض كرد كه جايز است شخصى استنجا كند و در دستش انگشترى باشد كه نقش ‍ نگينش لااِلهَ اِلاّ اللّهُ باشد حضرت فرمود كه خوب نميدانم اين را از براى او گفت مگر رسول خدا و پدران شما با انگشتر استنجا نميكردند فرمود كه بلى وليكن ايشان انگشتر را در دست راست ميكردند پس از خدا بترسيد وافترا برايشان مبنديد پس فرمود كه نقش نگين حضرت آدم لااِلهَ اِلا اللّهُ مُحَمَّدٌ رَسوُلُ اللّهِ بود با خود از بهشت آورده بود و حضرت نوح چون به كشتى سوار شد حق تعالى باو وحى فرمود كه اى نوح چون از غرق شدن بترسى هزار مرتبه لااِلهَ اِلاّ اللّهُ بگو پس دعا كن تا من تو را و مومنان را از غرق شدن نجات دهم پس چون كشتى براه افتاد باد تندى وزيد حضرت نوح از غرق شدن ترسيد و او را مجال آن نشد كه هزار مرتبه لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ بگويد به زبان سريانى گفت هَلُوليا اَلْفا اَلْفا ياماراثَقَن پس طوفان بر طرف شد و كشتى به راه افتاد پس حضرت نوح فرمود كه سختى كه خدا مرا به آن نجات بخشيد سزاوار است كه هميشه با من باشد پس در انگشتر خود ترجمه آن را به عربى نقش كرده لا اِلهَ اِلاَ اللّهُ اَلْفَ مَرَّةٍ يارَبِّ اَصْلِحَنى و حضرت ابراهيم عليه السلام را چون در كفه منجنيق گذاشتند كه در آتش ‍ اندازند جبرئيل بخشم آمد حق تعالى باو وحى فرمود كه چه چيز باعث غضب تو گرديده است گفت پروردگار خليل تست و هيچكس نيست در اين وقت كه تو را به يگانگى پرستد به غير از او دشمن خود ودشمن او را بر او مسلط گردانيده پس خداوند عالم باو وحى فرستاد كه ساكت باش كسى تعجيل در امور ميكند كه مثل تو بنده من است هر گاه كه خواهم او را ميگيرم پس جبرئيل خاطرش مطمئن شد وبجانب ابراهيم ملتفت شد گفت آيا تو را حاجتى و كارى در اين وقت هست فرمود بتونه پس حق تعالى انگشترى براى او فرستاد كه در آن شش حرف نقش شده بود لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ مُحَمَّدٌ رَسوُلُ اللّهِ لاحَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ فَوَّضْتُ اَمْرى اِلَى اللّهِ اَسْنَدْتُ ظَهْرى اِلَى اللّهِ حَسْبى اللّهُ پس خدا وحى نمود كه انگشتر را در دست كن كه آتش را برتو سرد و سلامت ميگردانم . و نقش نگين حضرت موسى عليه السلام دو حرف بود كه از تورية بيرون آورده اِصْبِرْ تُوجَرْ اُصْدُقُ تُنْجَ يعنى صبر كن تا مزد يابى راست بگو تا نجات يابى و نقش نگين حضرت سليمان اين بود سُبْحانَ مَنْ اَلْجَمَ الْجِّنَّ بِكَلِماتِهِ ونقش نگين حضرت عيسى دو حرف بود كه از انجيل بيرون آورده بود طُوبى لِعَبْدٍ ذُكِرَ اللّهُ مِنْ اَجْلِهِ وَ وَيْلٌ لِعَبْدٍ نُسِىَ اللّهُ مِنْ اَجْلِهِ يعنى خوشا حال بنده كه ياد كرده شود خدا به سبب او و واى بر بنده كه خدا فراموش شود از خاطرها به سبب او و نقش نگين حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم اين بود لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ مُحَمَّدْ رَسوُلُ اللّهِ و نقش نگين امام حسن عليه السلام اءلْعِزَّةُ لِلّهِ بود و نقش نگين حضرت امام حسين اِنَّ اللّهَ بالِغُ اَمْرِهِ و حضرت على بن الحسين عليه السلام انگشتر پدر خود را در دست ميكردند و حضرت امام محمد باقر نيز انگشتر امام حسين را در دست ميكردند و نقش انگشتر حضرت امام جعفر صادق اَللّهُ وَلّيى وَ عِصْمَتى مِنْ خَلْقِهِ بود و نقش انگشتر حضرت امام موسى عليه السلام حَسْبِىَ اللّهُ بود پس جناب امام رضا عليه السلام دست دراز كردند ونمودند انگشتر پدر خود را كه در دست داشتند و در حديث صحيح از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام منقول است كه نقش نگين حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم محمد رسول اللّه بود ونقش نگين جناب اميرالمؤ منين صلوات اللّه و سلام عليه اَللّه الْمَلِكُ بود و نقش نگين امام محمد باقر عليه السلام اَلْعِزَةُ للّهِ بود و در حديث معتبر ديگر منقول است كه از آن حضرت پرسيدند كه آيا كراهت دارد كه كسى در نگين غير نام خود وپدر خود چيزى نقش كند حضرت عليه السلام فرمود كه نقش انگشترى من اَللّهُ خالِقُ كُلُ شَيْئ است و نقش انگشتر پدرم اَلْعِزَهُ لِلّهِ بوده و نقش انگشتر امام زين العابدين عليه السلام اَلْحَمْدُلِلّهِ الْعَلّى بود و نقش ‍ انگشتر امام حسن و امام حسين عليهماالسلام حَسْبىَ اللّهُ بود و نقش انگشتر اميرالمؤ منين عليه السلام اَللّهُ الْمَلكُ بود.
در روايت معتبر ديگر منقول است كه نقش نگين حضرت امام جعفر صادق عليه السلام اين كلمات بود اَلّلهُمَّ اَنْتَ ثِقَتى فَقِنى شَرَّ خَلْقِكَ.
در حديث صحيح از حضرت امام رضا منقول است كه نقش نگين حضرت امام جعفر صادق عليه السلام اَنْتَ ثَقِتى فَاْعِصمْنى مِنَ النّاسِ بود و نقش نگين حضرت امام موسى كاظم عليه السلام حَسْبىَ اللّهُ بود و در زيرش شكل گلى و در بالايش ‍ هلالى نقش كرده بودند.
در حديث صحيح ديگر منقول است كه نقش نگين حضرت امام رضا ماشاءَ اللّهُ لا قُوَّةِ اِلاّ بِاللّهِ ودر حديث معتبر ديگر از حضرت امام رضا عليه السلام منقول است كه نقش نگين حضرت امام زين العابدين عليه السلام ابن بود خَزىّ وَشَقىٌ قاتِلُ الْحُسَينِ بْنِ عَلّىٍ.
عبداللّه بن سنان ميگويد كه حضرت صادق انگشتر حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله وسلّم را به من نمود نگين سياهى داشت و در دو سطر نوشته بود مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ.

در حديث ديگر فرمود كه هر كه نقش كند بر انگشترش مَاشاءَاللّهُ لاقُوَةَ اِلاّ بِاللّهِ اسْتَغْفِرُاللّهِ ايمن شود از فقر شديد و از جناب امام رضا عليه السلام منقول است كه نقش نگين حضرت امام محمد باقر چنين بود ظَنّى بِاللّهِ حَسَنٌ و بِالْنَّبّى الْمُوْتَمَنْ وَ بِالْوَصّىِ دى الْمَنَنِ وَبِالْحُسَيْنِ وَالْحَسَنِ در روايت ديگر از حضرت امام محمد باقر عليه السلام مروی است که انگشتر جناب اميرالمؤمنين صلوات اللّه عليه از نقره بود نقشش نِعْمَ الْقادِرُ اللّهُ بود و در بعضى روايات وارد است كه نقش نگين اميرالمؤ منين عليه السلام اَلْمُلْكُ لِلّهِ بود.
در روايت ديگر انگشترى داشتند از حديد صینی سفيد صاف اين كلمات در آن نقش فرموده بودند در هفت سطر و در جنگها و در شدتها در دست ميكردند كلمات اينست اَعْدَدْتُ لِكُلِ هَوْلٍ لااِلهَ اِلاّ اللّهُ وَلِكُلِّ كَرْبٍ لاحَوْلَ وَلاقُوَّةَ اِلاَ بِاللّهِ وَلِكُلِّ مُصيبَةٍ نازِلَةٍ حَسْبِىَ اللّهُ وَلِكُلِّ ذَبْبٍ كبيرَةٍ اَسْتَغْفِرُاللّهِ وَلِكُلِّ هَمَ وَ غَمّ قادِحٍ ماشاءَ اللّهِ وَلِكُلِّ نِعْمَةٍ مُتِجَّدِدَةٍ الْحَمْدُلِلّهِ ما بِعَلي بْنِ ابيطالِبٍ مِنْ نَعَمِ اللّهِ فَمِنَ اللّهِ و از اسمعيل بن موسى منقول است كه انگشتر حضرت امام جعفر عليه السلام تمامش از نقره بود و برآن نقش بود ياثِقَنى قِنى شَرَّجَميعَ خَلْقِكَ واز حضرت امام محمد باقر عليه السلام منقول است كه هر كه در انگشتر خود آيه از قرآن نقش كند آمرزيده شود ابن طاووس ‍ عليه الرحمه به روايت قاسم بن العلا نقل كرده است از صافى خادم حضرت امام على نقى عليه السلام كه رخصت طلبيدم از آن حضرت كه به زيارت جدش امام رضا عليه السلام بروم فرمود كه با خود انگشترى داشته باشى كه نگينش عقيق زرد باشد و نقش نگين ماشاءَ اللّهُ لاقُوَّةِ اِلاّ اَسْتَغْفِرُ اللّه باشد و بر روى ديگر نگين محمد وعلى نقش كرده باشند چون اين انگشتر را با خود دارى امان يابى از شر دزدان و راه زنان و براى سلامتى تو تمام تر است و دين ترا حفظ كننده تر است . خادم گفت بيرون آمدم و انگشتري كه حضرت فرمود بهم رسانيدم و برگشتم كه وداع كنم چون وداع كردم و دور شدم فرمود كه مرا برگردانند چون برگشتم گفت اى صافى گفتم لبيك اى آقاى من فرمود بايد كه انگشتر فيروزه هم با خود داشته باشى به درستی که درميان طوس و نيشابور شيرى بر خواهد خورد بتو وقافله را منع خواهد كرد از رفتن تو پيش برو و اين انگشتر را بشير بنما و بگو مولاى من ميگويد كه دور شو از راه و بايد كه بر يك طرف نگين فيروزه اَللّهُ الْمَلِكُ نقش كنى و برطرف ديگر اَلمُلْكُ لِلّهِ الْواحِدِ الْقَهارِ زيرا كه نقش انگشتر جناب اميرالمؤ منين عليه السلام اَللّهُ الْمَلِكُ بود چون خلافت آن جناب برگشت اَلْمُلْكُ لِلّهِ الواحِدِ الْقَهارِ نقش كرد و نگينش فيروزه بود و چنين نگينى امان مى بخشد از حيوانات درنده و باعث ظفر و غلبه ميشود در جنگها خادم گفت كه رفتم به سفر و به خدا سوگند كه در همان مكان كه حضرت فرموده بود شير بر سر راه آمد و آنچه فرموده بود به عمل آوردم و شير بر گشت . چون از زيارت بر گشتم آنچه گذشته بود به خدمت آن جناب عرض كردم فرمود يك چيز ماند كه نقل نكردى اگر خواهى من نقل كنم گفتم اى آقاى من شايد فراموش كرده باشم فرمود كه شبى در طوس نزد روضه امام رضا عليه السلام خوابيده بودى گروهى از جنيان به زيارت قبر ميرفتند آن نگين را در دست تو ديدند و نقش آنرا خواندند پس آنرا از دست تو بدر آوردند و بردند بنزد بيماريكه داشتند و آن انگشتر را در آب شستند و آبرا به بيمار خود خوارانيدند و بيمارشان صحت يافت پس انگشتر را برگردانيدند و تو در دست راست كرده بودى ايشان در دست چپ تو كردند چون بيدار شدى بسيار تعجب كردى و سببش را ندانستى و بر بالين خود ياقوتى يافتى و آنرا برداشتى که همراه تو است ببر بازار و آنرا به هشتاد اشرفى خواهى فروخت و اين ياقوت هديه آن جنيان است كه براى تو آورده بودند. خادم گفت كه ياقوت را بردم ببازار و هشتاد اشرفى فروختم . وايضا سيدبن طاوس روايت كرده است كه شخصى آمد به خدمت جناب امام جعفر صادق عليه السلام و گفت من ميترسم از حاكم شهر جزيره و ميترسم كه دشمنان من او را با من بخشم آورند و ايمن نيستم از آنكه مرا بكشند آن جناب فرمود كه انگشترى بساز كه نگين آن حديد صينى باشد وبر روى نگين سه سطر نقش كن در سطر اول اَعُوذُ بِجَلالِ اللّهِ و در سطر دويم اَعُوذُ بِكَلِماتِ اللّهِ و در سطر سوم اَعُوذُ بِرَسوُلِ اللّهِ و در زير نگين دو سطر نقش كن سطر اول امَنْتُ بِاللّهِ و كتبه و سطر دويم اِنّى واثِقٌ بِاللّهِ وَ رُسُلِهِ و در سطر سيم زير نگين نقش كن اَشْهَدُاَنْ لا اِلاّ اللّهُ مُخْلِصا و در دست كن آن انگشتر را در هر حاجتى كه بر تو دشوار شود و ترسهايت بايمنى مبدل ميشود و زنيكه زائيدن بر او دشوار شود بر او بنديد كه بمشيت خدا بزودى وضع حمل او ميشود وهم چنين دفع ميكند اثر چشم بد را و حذر كن كه نجاستى و چربى بآن نگين نرسد و با خود به حمام و بيت الخلا مبر و خوب محافظت نما آنرا كه از اسرار خدا است و شما شيعيان از دشمنان خود مى ترسيد برجان خود كه بايد اين انگشتر را داشته باشيد و از دشمنان پنهان داريد و تعليم مكنيد مگر به کسی که اعتماد براو داشته باشيد راوى حديث گفت كه من تجزيه كردم و اثرش را يافتم .
از حضرت امام محمد باقر عليه السلام روايت كرده است كه هر كه صبح كند در دستش انگشتر عقيق باشد كه در انگشت دست راست كرده باشد پيش از آنكه نظرش بر كسى بيفتد نگين آنرا به جانب كف دست بگرداند و بآن نظر كند و سوره انا انزلناه فى ليلة القدر را تا آخر بخواند پس بگويد:امَنْتُ بِاللّهِ وَحْدَهُ لاشَريكَ لَهُ وَ كَفَرْتُ بِالْجِبْتِ وَالطّاغُوتِ وَ آمَنْتُ بِسِرِّ آل مُحَمَّدٍ وَ عَلانِيَتِهِمْ وَ ظاهِرِهِمْ وَ باطِنِهِمْ وَ اوَّلِهِمْ وَ آخِرِ هِمْ چون چنين كند خداوند عالميان او را نگاه دارد آن روز از شر آنچه از آسمان نازل مى شود و آنچه از زمين بيرون ميآيد و در حرز و حمايت خدا باشد تا شام و در حديث ديگر منقول است كه هر كه انگشترى از عقيق بسازد و در نگين آن نقش كند مُحَمَّدٍ وَعَلِىٌ وَلِىُ اللّهِ خدا او را مرگ بد ندهد و نميرد مگر بر دين حق .

 
فصل هفتم : در مورد استفاده از طلا و نقره برای زینت زنان و اطفال

در حديث صحيح منقول است كه از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام پرسيدند كه آيا جايز است كه پسران نا بالغ را زيور و طلا بپوشانند فرمود كه حضرت امام زين العابدين عليه السلام ميفرمود :زنان و اطفان خود را به زيور طلا ونقره و در حديث صحيح ديگر از آنجناب پرسيدند در اين باب فرمود كه پدرم امام محمد باقر عليه السلام زنان و فرزندان خود را زيور طلا و نقره ميپوشانيدند.
در حديث صحيح ديگر از آن حضرت پرسيدند از زيور كردن زنان بطلا و نقره فرمودند كه باكى نيست و در حديث معتبر ديگر از آنجناب منقول است كه سرغلاف شمشير حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم و دسته اش از نقره بود و در ميان حلقه هاى نقره داشت و زره آن جناب سه حلقه نقره در پيش و دو حلقه در عقب داشت .
از حضرت رضا عليه السلام منقول است كه ذوالفقار را جبرئيل براى رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم از آسمان آورد و زيورش از نقره بود و در حديث حسن از آن حضرت منقول است كه باكى نيست زيور كردن شمشير به طلا و نقره و در حديث ديگر فرمود كه زيور شمشير حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم تمام از نقره بود دسته اش و سر دسته اش .
در حديث معتبر ديگر فرمود كه باكى نيست زينت كردن قرآن ها و شمشيرها را به طلا و نقره وبسند موثق ديگر از حضرت امام محمد باقر عليه السلام منقول است كه هميشه زنان زيور ميپوشيدند.
در حديث معتبر از فضل بن يسار منقول است كه از حضرت امام جعفر عليه السلام پرسيد از كرسى كه در آن طلا باشد آيا ميتوان در خانه نگاه داشت حضرت فرمود اگر طلا باشد به و اگر آب طلا بر آن ماليده باشند باكى نيست .
در حديث ديگر از آن حضرت منقول است كه سزاوار نيست زن خود را معطل بگذارد و زينت نكند اگر چه گردن بندى داشته باشد كه در گردن ببندد و سزاوار نيست كه دستش از خضاب خالى باشد اگر چه به ماليدن حنا باشد هر چند سالدار باشد.
در روايت معتبر وارد شده است كه جايز است دندانها را طلا به يكديگر ببندد بدان كه در باب زيور طلا احوط و اولى آنست كه مردان اجتناب نمايند اگر چه در شمشير و مصحف باشد.

 

تاریخچه ی سنگ های قیمتی در جهان

 تاریخ استفاده از زیورها و سنگ‌های قیمتی به اندازه تاریخ پیدایش بشر و قدمتی هفت هزار ساله دارد. سنگ‌های قیمتی نمایانگر ثروت و تشخص بوده و فرمانروایان قدیم از نگین‌هایی که از این کانیها جواهر ساخته شده بود استفاده می‌کردند. استفاده از زیورهایی چون صدف‌ها و سنگ‌های زیبا و رنگین از سوی زنان نیز جدا از اعتقادات جادویی و پزشکی که داشتند سبب برانگیختن تحسین و جلب توجه مردان می‌شد. در زمان‌های قدیم و بسیار پیش از آنکه بشر وسائلی آماده کند و یا مهارتی کسب نماید که بتواند سنگ‌های سخت را تراش داده و حک کند، سنگ‌های قیمتی علاوه بر ارزش مادی بیشتر جنبه سحر و جادو داشته و بعنوان طلسم برای صاحبانشان محسوب می شده‌اند و به علت بعضی اعتقادات و افکار مرموز که نسبت به تاثیرات مخفی سنگ‌های رنگین داشتند، آنها را مورد ستایش و مصرف قرار داده بودند. باور بر این بوده که دارندگان طلسم قادر به دور کردن شیاطین، امراض و دیگر حوادث ناخوشایند از خود بوده و فرشتگان آنها را حمایت کرده و از سلامتی و خوشبختی برخورداری خواهند ساخت. از جمله اعتقادات این بود که عقیق انسان را در برابر گزیدن رتیل و برق زدگی محافظت می‌کند، یشم سبز می‌توانست باران بباراند و هر کس سنگ لاجوردی با خود داشت از حمله و نیش مار و افعی مصون می‌ماند. تا اوایل قرن نوزدهم همچنان اعتقاد بر این بود که سنگ‌های قیمتی به عنوان شفا دهنده بیماری‌ها و ناراحتی‌های جسمی موثر هستند. گاهی وجود نگین یا تکه‌ای از سنگ جواهر در اتاق و یا نزدیک بیمار برای القا باور به شفا برای بیمار کافی بود و یا برای برطرف کردن درد بیمار آن را بر روی قسمت ناراحت بدن می‌گذاشتند و برای اطمینان بیشتر از شفا، نگین یا تکه سنگ جواهر را به پودر تبدیل کرده و به بیمار می خوراندند. اطلاعات لازم برای تشخیص اینکه چه جواهری کدام بیماری را معالجه می‌کند در کتاب‌های آن زمان وجود دارد. مسلم است که موفقیت در معالجه برخی بیماری‌های آسان و زودگذر به علت پودر جواهر خورانده شده نبود. بلکه دلیل اصلی تاثیر تلقین این فکر به شخص بیمار بوده است ولی در صورتی که بیمار شفا پیدا نمی‌کرد دلیل آن را ارزش کم و یا ناخالص بودن پودر جواهر مصرف شده می‌پنداشتند. امروزه حتی در کشور پیشرفته ژاپن نوعی از اینگونه خرافات به شکل قرص.‌

 این کلسیم ساخته شده از مروارید پودر شده جلوه می‌کند و دارای مصارف پزشکی است. در نتیجه باور انسان‌ها به رابطه مافوق طبیعی بین سنگ‌های جواهر و عالم ناشناخته آنها را مثلاً به ستارگان ربط داده و هر جواهر را به یک ستاره از مجموعه ستارگان زودیاک نسبت داده، برای هر ماه ستاره‌ای و جواهری مشخص را معین کرده بودند. تولد هر انسان را با جواهر مختص آن ستاره از مجموعه ستارگان مشخص می‌کردند و باور بر این بود که شخص متولد شده بوسیله نگین جواهری مختص آن ستاره حمایت می‌شود. انواع نگین‌های جواهر حتی برای آفتاب، ماه و دیگر کرات در نظر گرفته شده بود. اخیراً در بعضی از کشورها نوعی از سنگ‌های قیمتی را که در معادن استخراج می‌شوند به عنوان سمبل کشور خود برگزیده‌اند. در این راستا شایان ذکر است که از دیر باز اماکن مقدسه، کلسیاها و البسه مخصوص اجرای مراسم مذهبی توسط پاپ و استقف‌ها نیز با سنگ‌های گران بها تزیین می شده‌اند. سرانجام تحت تاثیر ساختمان پیچیده اجتماعات بشری و عوامل فردی و روانی و اجتماعی و حس رقابت و اعتقاد به جنبه‌های جادویی و پزشکی زیورها و گوهرها و مهره‌ها، استفاده از زینت آلاتی چون گوشواره‌ها و خلخال‌ها که با نگین‌ها و سنگ‌های قیمتی گران بها و نیمه قیمتی تزیین می‌گردیدند شدت و اهمیت فراوانی یافته و با تبادل کالا و بازرگانی رواج و توسعه جهانی یافت چنان که رفته رفته بکار گرفتن این قبیل اشیا تجملی و زینتی جزو عادات و رسوم عمومی جوامع بشری گردیده است. بهرحال امروزه جواهرات بیش از آنکه بعنوان سمبل ماهها یا کشورها و یا برای تزیین مطرح باشند بعنوان پشتوانه مالی و سرمایه‌گذاری دراز مدت مورد نظرند. جواهرات در حقیقت سرمایه‌هایی هستند که با وجودی که جای کمی را اشغال می‌کنند ولی توانسته‌اند بیش از دیگر انواع سرمایه‌گذاری‌ها در چند دهه اخیر تورم و کاهش ارزش نقدینگی‌ها را تحمل نمایند. امروزه بخش‌هایی از گوهر شناسی جنبه علمی به خود گرفته و گوهر تراشی و ساختن زیورهای گوناگون نیز جزو رشته‌های هنری بشمار می‌رود.

 

تاریخچه طلا و جواهر در ایران

 با تامل در سیر تکاملی تمدن‌ها، متوجه می‌شویم که انسان‌ها در ادوار مختلف، همواره متناسب با سطح فرهنگ خود ؛به دنبال زیبایی و تزیینات بوده و برای ایجاد این تزیینات، از طبیعت و محیط اطراف، بهره گرفته‌اند. در طی قرن‌ها از فرهنگی به فرهنگ دیگر، مواد کمیاب و زیبا مانند: صدف، استخوان، سنگریزه، عاج، پنجهٔ حیوانات، چوب، سنگ، مروارید، مرجان و مینا، مواد قیمتی نامیده می‌شدند. از این مواد، متناسب با طبیعت محل زندگی و فرهنگ، در تزیینات، بهره گرفته می‌شد. در این میان، ایران همواره سردمدار فرهنگ و تمدن، بوده و دارای سنن خاص خود در طراحی و استفاده از جواهرات، سنت‌ها ی خاص خود را به کار برده است. جواهرات در ایران، تاریخچه کهن و پر فراز و نشیبی دارد. در ایران باستان، از جواهرات علاوه بر زیبایی برای رفع بلا و طلسم خدایان بد سرشت، استفاده می‌شد همچنین جواهرات، نشان دهنده مقام اجتماعی شخص و اصالت خانوادگی او نیز بود.

 در ایران برای ساخت جوارهات، از طلا، نقره، و برنز و انواع سنگ‌های رنگی استفاده می شده است و از آن جا که ایرانیان اهمیت زیادی به تجمل و آراستگی می‌دادند، از نظر جواهرات برای تزئین لباس‌ها، آرایش مو و ساخت ظروف استفاده می‌کردند و از این نظر، ایرانیان در هر دوره تاریخی، دارای سبک و نقش و نگارهای ویژه‌ای شدند. سرانجام از قرن نوزدهم، با نفوذ اروپائیان به ایران، بسیاری از تکنیک‌ها و سبک‌های ایرانی کمر نگ و کمرنگ تر شدند، اما ایران، همچنان فرهنگ غنی خود را در دل اقوام و قبایل خود حفظ کرد و بدین ترتیب برخی مدل‌های سنتی، در بین قبایل، از جمله اقوام کرد، ماندگار شد. متأسفانه امروزه نیز از طرح‌های غربی استقبال بیشتری می‌شود. فرهنگ نادرست غرب پرستی، دامن گیر صنعت جواهرسازی نیز شده رو به گسترش است به گونه‌ای که بسیاری از طرح‌های ایرانی، در ایران صنعت رو به فراموشی رفته است. اکنون زمان آن فرا رسیده است که با تجدید نظر در طرح‌ها و فرهنگ سازی، مانع پیشرفت این سیر نزولی شویم و آفرینش سبکی خاص را جایگزین تقلید از سبک‌های غربی نموده، فرهنگ ایرانی را از فراموشی حفظ نماییم. در این جا به منظور آشنایی با فرهنگ سنتی، کهن و اصیل ایرانیان در ساخت طلا و جواهر و سیر تکامل این صنعت در کشورمان از ادوار دور تا کنون، به بررسی کوتاه تاریخچه جواهرات در ایران می‌پردازیم .

 

ایران قبل از اسلام

 هزاره دوم قبل از میلاد ساکنان فلات ایران، در سال‌های ۳۰۰ تا ۱۳۰۰ قبل از میلاد، از زیور آلات مسی و نیز رشته‌هایی از مهر ه‌های رنگارنگ استفاده می‌کردند. در نیمه اول این هزاره، جواهراتی به صورت گردنبند ودستبند، با دانه‌هایی مانند تخمه‌های خربزه و جدا کننده‌های توخالی طلایی ساخته شدند که هم مردان و هم زنان از آنها استفاده می‌کردند. در " Susa" در شمال غربی ایران نیز هنرمندان از همان تکنیک و طراحی، برای ساختن جواهرات استفاده می‌کردند و در شهر سوخته، واقع در استان سیستان و بلوچستان جواهرات توسط صنعتگران بومی ساخته می‌شد.

 هزاره اول قبل از میلاد مخلوط شدن گروه‌های قومی و گروه‌های تازه‌ واردی که به دلیل برانداخته شدن سلسله پادشاهان در بین‌النهرین به ایران وارد شده بودند و نژاد آریایی از شمال، آداب و سنت‌های غنی را ایجاد کردند، این سنت‌های هنرمندانه، د رحفاری‌های باستن شناسی کشف شده است. به طور مثال، در استان آذربایجان، استخوان‌های دختری مربوط به سال‌های ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلادی کشف شد که با دیسک‌ها، پیشانی بند، دستبند، انگشتر، خلخال و رشته‌ای از هفت مهره برنزی، تزیین شده بود. در این هزاره، در استان لرستان، گروهی از برنز کاران سکونت داشتند که سنجاق‌ها و زیور آلاتن مذهبی و تزیینی ؛همراه با نقش و نگارهایی از توتم ،(مانند خنجر، شمشیر و ابزار آلات جنگی) می‌ساختند. برای زدن طرح‌های افسانه‌ای (اژدها و دیوها)، و همچنین برای ساخت دیسک و تیردان، صفحات فلزی را چکش کاری می‌کردند.

 هخامنشیان در زمان هخامنشیان، کار با طلا و هنر جواهرسازی، نتیجه هماهنگی سنت‌های مختلف، به روشی بسیار ماهرانه بود. تعدادی از اشیای مدل داده شده مربوط به این دوره، شامل بازوبند، پلاک، شمسه، دستبند، انگشتر، دکمه، مهره، گردنبند، سنگ‌های قیمتی و ... است.

 پارتیان به تزیینات و درخشان سازی اشیاء که در شرق ایران؛ ملت‌های دیگر فرا گرفته بودند، علاقه خاصی نشان می‌دادند. سایر ملل نیز از روش‌های تزییناتی پارتیان، پیروی می‌کردند. در زمان پارتیان، جواهرات، زیبا تر و با شکوه تر شدند. طلا و جواهرات، در مقیاس‌های کوچکتر و با طرح‌هایی ساده تر، ساخته می‌شدند. آنها از انواع مختلف تزئینات، آویزها، سنجاق‌های کوچک، حلقه‌ها و سنگ‌های قیمتی استفاده می‌کردند. کمربندها وکلاه‌های تزیین شده از جواهرات، در این دوره رواج داشت.

 ساسانیان در دوره ساسانیان، هنر طلا و جواهرسازی، مانند سایر هنرها به شکوفا یی رسید. پیچیدگی مهر و نشان‌ها، کیفیت سکه‌ها، روکش‌های تزئینی بر روی تاج‌ها ومهارت به کار گرفته شده در نقره آلات این دوره شگفت انگیز است.

 عرب‌ها (مهاجمان) پس از برانداخته شدن ساسانیان، جامعه ایرانی با وجود از بین رفتن استقلال سیاسی، با شگفتی بسیار، فرهنگ غنی خود را حفظ کرد و مانند همیشه، متجاوزان، فرهنگ غنی ایرانی و آداب و رسوم آن را پذیرفتند. به بیان دیگر، بسیاری از نقش و نگارها و طرح‌های ایرانی و تکنیک‌های آن باقی‌ماندند. در این دوره، نقره الات با پذیرش عمومی شگفت انگیزی رو به رو شد، اما برخی قطعات طلا، تنها توسط زنان استفاده می‌شد و صنف زرگرها را بیشتر افرادی از مذاهب دیگر، مانند یهودیان تشکیل می‌دادند.

 ایران پس از اسلام پس ار فتح ایران توسط اعراب، هنر سنتی ایرانیان تحت تاثیر کانون‌های هنر اسلامی که در آنها استفاده از تصاویر ممنوع قرار گرفت. در این دوره، از تکنیک‌هایی، مانند برجسته کاری، ملیله دوزی با سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی و مینا کاری (مینا سیاه) استفاده می‌شد. در دو دهه اول بعد از اسلام، طرح‌ها و نقش رنگارها به طرح‌های کلاسیک مربوط به روم شرقی و سنت‌های تزئینی دوره ساسانی، محدود شد. در قرن‌های ۹تا ۱۲ مدل‌های اسلامی به صورت آمیخته‌ای از طبیعت و شکل‌های هندسی، گسترش یافت. در طی قرن‌های ۱۲ و ۱۳، دستبندهای ایرانیان از طلا، نقره و برنز، به صورت ورقه‌های فلزی ساخته می‌شدند. گوشواره‌هایی هلالی شکل از طلا، و تزیین شده با ملیله، روبان، پیچک، جوانه و مهره‌هایی با طرح‌های مختلف، ساخته می‌شدند و گردنبندهای طلا از کنار یکدیگر قرار گرفتن، تشکیل می‌شدند. اشیایی مربعی و یا اساتوانه ای شکل، به عنوان طلسم، ساخته شده از طلا، نقره، برنز و سنگ‌های قیمتی، که بر روی آنها " نوشته " وجود دارد. در بین طلا و جواهرات این دوره یافت می‌شود، که از آنها به عنوان مهر حفاظت کننده، استفاده می شده است. نقش و نگارهای کنده کاری شده‌ای از این زمان باقی‌مانده که حاوی معانی سمبلیک و حتی نقش‌های عربی  اسلامی و طرح‌هایی از حیوانات است. از قرن چهاردهم به بعد، نسخه‌های خطی کشف شده، منابع معتبری برای اطلاع رسانی در مورد جواهرات ایرانی، محسوب می‌شوند.

 تیموریان تیمور، حامی بزرگ انواع هنرها بود اوعلاقه بسیاری به سنگ‌های رنگی و روکش‌های فلزی داشت و این ویژگی او باعث شد که نقش نگارها و تکنیک‌ها برای دوره‌ای بعدی (صفوی و قاجار) زنده بمانند. در زمان مغول و تیموریان، موهای آرایش شده با جواهرات برای زنان و نیم تاج‌هایی از جواهر برای مردان، متداول بوده است.

 صفوی مینیاتور، منبع اطلاعاتی باارزشی در مورد جواهرات و سلیقه‌های این دوره است. زنان و مردان صفوی، از یک مد یکسان در مورد زینت آلات پیروی می‌کردند و بیشتر ایرانیان به تزئین لباس‌ها فنجان‌های مجلسی، آبخوری و کوزه‌ها با سنگ‌های قیمتی ؛علاقه بسیاری نشان می‌دادند. در این دوره، جواهرات گران تر و ساخت آنها تخصصی تر شد.

 قاجار جواهرات مربوط به این دوره،به شدت تحت تاثیر طرح‌ها، نقش و نگارهای غربی بودند. یکی از ویژگی‌های جواهرات این دوره، مینا کاری قطعات طلا و تزیین آن با سنگ‌های رنگی است. در قرن نوزدهم، سنت‌های اصیل و بومی به دلیل نفوذ اروپائیان کمرنگ تر شدند، اما طرهای سنتی اقوام کرد، همچنان باقی‌ماندند. در اواخر دوره قاجار و در قرن بیستم، جواهرات، بدلی و تکراری شدند مدل‌های خارجی، به گونه‌ای کپی می‌شدند که طرح‌های ایرانی، نفوذ کمی بر روی آنها داشتند. غرب گرایی ناصحیح در جامعه، به صورت مد و پیروی از طرح و نقش‌های غربی در این دوره آغاز شد.

 سنت‌های قبیله‌ای در ایران، بخشی از جواهرات، توسط قبایل استفاده می‌شد، مردمی که گستره وسیعی از مدل‌های سنتی را با نفوذ پر قدرت در بین خود حفظ کرده‌اند. ای مدل‌ها غنی، زیبا و بسیار متنوع در طرح و موثر در زنده نگاه داشتن مدل‌ها باستانی هستند. زنان قبیله‌ای با سلیقه‌های متوع و در موقعیت‌های مختلف اجتماعی، از جواهرات هلالی شکل، گلابی مانند و قلبی شکل و همچنین انواع سنجاق‌ها، کلیپس‌ها و سایر جواهرات کوچک استفاده می‌کنند. در کردستان نیز جواهرات طرح‌ها و شکل‌هایی بسیار متنوع دارند. برخی طرح‌های سمبلیک در بین کردها رواج دارد. سنگ در بین کردها محبوبیت قابل توجهی ندارد؛ اما سکه و مهرهای کوچک، بسیار پر طرفدار هستند. نکته قابل توجه در مورد جواهرات قبیله‌ای این است که: این جواهرات، سال‌های طولانی، هویت ممتاز و دست نخورده خود را دربرابر سلیقه‌های متنوع و زودگذر شهری حفظ کرده‌اند. همانطور که مردم قومی و قبیله‌ای ویژگی‌های خاص خود را در طی قرن‌ها نگاه داشته‌اند.

 

خواص سنگ‌های قیمتی

 جواهرات و سنگ‌ها اشعه و حرارت کیهانی را جذب نموده، سپس طبق خواص خود، پرتو و اشعه را به هاله‌ها و چاکراهای فرد منعکس کرده و به شخص نیرو می‌بخشد. سنگ‌ها و جواهرات دارای - خواص مغناطیسی - خواص طبی - خواص سحری می‌باشد و باید دقیقاً این خواص را شناخته و در رابطه با طبع و مزاج و عنصر خود و همینطور برج و ستاره خود، سنگ‌ها و جواهرات را انتخاب و از آن استفاده نمائیم.

 امروزه هر چند موارد استفاده از این سنگها به این شکل معمول و شناخته شده نیست ولی گاهی در گوشه‌هایی از جهان شاهد استفاده از سنگها به عنوان داروهای تدریجی می‌باشیم. حتی افرادی که به این گونه درمان‌ها معتقد نیستند اگر یکی از این سنگها را در اختیار داشته باشند و بر روی بدن یا در اتاق خود قرار دهند متوجه نیروهای مثبت آن خواهند شد. هر چند با صراحت اعلام می‌کنیم که این سنگها هرگز جایگزین علم پزشکی نمی‌شوند ولی بسیار سودمندند. بسیاری از مدیتورها برای انجام عمل مدیتیشن از نوعی کریستال خاص که سرشار ازسنگ سیلیس است استفاده می‌کنند. این ترکیب به میزان فراوانی در شن‌های کویر لوت ایران یافت می‌شود که از هند و بسیاری از کشورهای اروپایی برای داشتن آن به ایران مسافرت می‌کنند. کلید اصلی درمان، کشف طبیعت بیماری و درک علت یا علل اصلی بیماری می‌باشد ضروری است که ابتدا ریشه و طبیعت بیماری را کشف نمائیم. بیماری‌ها معمولاً نشات گرفته از نگرانی یا استرس‌های درونی است کشمکش میان روح و شخصیت فرد، موجب بهم خوردن تعادل و ایجاد عدم هماهنگی در اعضای بدن می‌شود مهمترین بخش درمان، آگاهی افراد، پیشگیری و درک علت بیماری است. چنانچه فرد برای روح و جسم خود اهمیت ویژه قائل شود و روح و روان خود را تقویت کند می‌توان گفت که بیشتر امراض را از خود دور کرده و زندگی سالم و پر نشاطی خواهد داشت. وقتی روح خسته و بی نشاط باشد امراض و بیماری‌ها به سراغ فرد آمده و او را از پای در می‌آورد. در این بین برای نشاط و تقویت روح، سنگ‌ها و جواهرات نقش ویژه و ارزنده‌ای ایفا می‌کنند. کافی است که از خواص درمانی سنگها مطلع و آگاه باشیم. امراض و بیماریهای روحی، روانی و درونی به راحتی و بدون نیاز به داروهای شیمیایی قابل پیشگیری و درمان هستند. گذشته از زیبایی ظاهری سنگها از نظر شکل و رنگ طبیعی آن که آرامش خاصی به افراد می‌دهد، استفاده مداوم از آنها در پیشگیری و درمان بیماری، با توجه به انرژی‌های نهفته در درون سنگها و جواهرات انسان را قوی می‌کند ودر برابر بیماری‌ها و مشکلات مقاوم می‌سازد.[۳] همیشه افرادی که در برابر مشکلات و ناراحتیها مقاومت و پایداری می‌کنند نیازمند یک نیروی پشتیبان و تقویت کننده هستند تا بتوانند به آنها غلبه و خود را پیروز معرفی کنند که در این میان سنگها (مواد معدنی) می‌توانند کمک شایانی به افراد بکنند و سلولهای ضعیف را که بر اثر مقاومت بیش از حد در حال از بین رفتن هستند تقویت کرده و موجب تجدید حیات آنها می گرداند. کافی است که به قدرت اعجاز آمیز سنگها در زمینه درمان پی ببریم: وقتی روح فردی با مشکلات دست به گریبان شد و نتوانست به آنها غلبه کند آزرده می‌شود و انرژی و امواج نامطبوع (یا منفی) منتشر می‌کند که همین امر در برخوردها و رویا رو شدن با دیگران موجبات ناخشنودی دیگران را فراهم می‌سازد و انرژی منفی ناخواسته به دیگران منتقل شده و شادی را از محیط اطراف خود می‌گیرد. بطور مثال چنانچه در بین چند نفر، یکی از آنها شاد و خنده‌رو باشد انرژی مثبت خود را به دیگران می‌دهد.

 

 بخش اول

الماس

بیشتر از هشتاد درصد از الماس های معدنى طبیعى به مصارف صنعتى از قبیل ابزارهاى برش یا مواد ساینده براى تراشکارى و پرداخت دیگر سنگ های قیمتى ، فلزات ، گرانیت و شیشه مى‌رسند . استفاده از الماس به عنوان نیمه رسانا نیز نیازمند شرایط ویژه‌اى مثل بالاترین درجه خلوص ، بهترین بلورینگى و تعیین اتمها به لحاظ الکتریکى فعال براى ایجاد گذرگاه الکتریکى در وسیله مورد نظراست.
اما تمامى الماس های طبیعى بخاطر نقصها ، ناخالصی ها و ساختار ضعیفشان براى مصارف الکترونیکى نامناسبند . حتى با اینکه الماس های مصنوعى و طبیعى داراى کیفیت جواهرى بسیار ارزشمند هستند ، اما ممکن است بخاطر رگه‌هاى ناچیز ناخالصی ها براى استفاده به عنوان نیم رسانا مناسب نباشند. در واقع تنها خالصترین این سنگها در کاربردهاى الکترونیکى پرقدرت از سلفونها گرفته تا کامپیوترهاى شخصى و خطوط ارتباطاتى قابل استفاده‌اند.

دورنماى الماس

میزان ذخیره الماس جهان در سال 1979 بدین شرح می‌باشد. زئیر 120 ، شوروی (سابق) 250 ، آفریقای جنوبی 72 ، بوستوانا 60 ، نامیبیا 15 ، آنگولا 20 ، سیرالئون 6 و لسوتو 5 میلیون قیراط ذخیره دارند. همچنین میزان الماس تولیدی جهان در سال 1979 بدین شرح می‌باشد: زئیر 11160 ، شوروی (سابق) 10700 ، آفریقای جنوبی 7640 ، بوتسوانا 3340 ، نامیبیا 1950 ، عتا 1500 ، آنگولا 750 ، ونزوئلا 750 و سیرالئون با 710 قیراط بیشترین تولید الماس جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

تولید الماس

الماس بطور طبیعى تحت فشارهاى زیاد اعماق زمین و در زمانى طولانى شکل مى‌گیرد. اما در آزمایشگاه مى‌توان به کمک دو فرآیند مجزا در زمانى بسیار کوتاهتر الماس تولید کرد. فرآیند فشار بالا _ دما بالا (HP HT) اساساً تقلیدى است از فرآیند طبیعى شکل گیرى الماس در حالى که فرآیند رسوب گیرى بخار شیمیایى (CVD) دقیقاً خلاف آن عمل مى‌کند. در واقع CVD بجاى وارد کردن فشار به کربن براى تولید الماس با آزاد گذاشتن اتمهاى کربن به آنها اجازه مى‌دهد با ملحق شدن به یکدیگر به شکل الماس در آیند.

فرآیند CVD با قرار دادن ذره بسیار کوچکى از الماس در خلأ آغاز مى‌شود. سپس گازهاى هیدروژن و متان به محفظه خلأ جریان مى‌یابند. در ادامه پلاسماىتشکیل شده باعث شکافته شدن هیدروژن به هیدروژن اتمى مى‌شود که با متان واکنش مى‌دهد تا رادیکال متیل و اتمهاى هیدروژن بوجود آیند. رادیکال متیل نیز به ذره الماس مى‌چسبد تا الماس بزرگ شود. رشد الماس در تکنیک CVD ، فرآیندى خطى است، بنابراین تنها عوامل محدودکننده اندازه محصول در این روش بزرگى ذره ابتدایى و زمان قرار دادن آن در دستگاه است.

به گفته دیوید هلیر (D. Hellier) رئیس بخش بازاریابى کمپانى ژمسیس ، «فرآیند HP HT نیز با ذره کوچکى از الماس آغاز مى‌شود. هر ذره الماس در محفظه‌هاى رشدى به اندازه یک ماشین لباسشویى ، تحت دما و فشار بسیار بالا درون محلولى از گرانیت و کاتالیزورى فلزى غوطه‌ور مى‌شود. در ادامه تحت شرایط کاملاً کنترل شده‌اى این الماس کوچک به تقلید از فرآیند طبیعى ، مولکول به مولکول و لایه به لایه شروع به رشد مى‌کند..»

گر چه جنرال الکتریک در تولید الماس ها به این روش پیشگام است و الماس های ساخته شده با تکنیک HP HT را براى مصارف صنعتى به بازار عرضه مى‌کرد اما تا پیش از آنکه کمپانى ژمسیس با ساده سازى این فرآیند امکان تولید نمونه‌هایى با کیفیت جواهر را فراهم کند، هرگز آن الماس ها به عنوان سنگ های قیمتى به فروش نرسیده بودند.

 در واقع الماس های زینتى مصنوعى بخش کوچک و در عین حال پر سودى از صنعت الماس را تشکیل مى‌دهند. این الماس های رنگى که در مقایسه با همتاهاى بى‌رنگ شان فوق العاده کمیاب و در نتیجه بسیار گرانبها ترند با توجه به نوع ناخالصی ها در رنگهاى گوناگون از قرمز و صورتى گرفته تا آبى ، سبز و حتى زرد روشن و نارنجى تولید مى‌شوند. در واقع این الماس ها مى‌توانند چنان کیفیت بالایى داشته باشند که حتى ماشینهاى ساخته شده براى تشخیص سنگ های مصنوعى از طبیعى در تفکیکشان از یکدیگر دچار مشکل شوند، همانطور که امروزه برخى از بزرگترین الماس فروشان در صنعت نیز به زحمت از پس آن بر مى‌آیند.
شباهت فوق العاده نمونه هاى مصنوعى و طبیعى باعث شده است تا تاجران الماس براى تشخیص الماس های رنگى مصنوعى از سنگ های طبیعى دست به دامن آزمایشگاههاى الماس بلژیک و دیگر نقاطى شوند که بطور سنتى عهده دار تجزیه و تحلیل و تأیید الماس ها از نظر بزرگى قیراط ، رنگ و شفافیت هستند.

تشخیص الماس های مصنوعی

آزمایشگاه آنتورپ و چند تایى دیگر در سراسر جهان براى تشخیص الماس های مصنوعى بطور عمده از دو نوع دستگاه استفاده مى‌کنند. در دستگاه نوع اول با تابش نور به الماس مشخصات طیفى نور جذب یا ساطع شده تجزیه و تحلیلاگر نشانه‌هایى از الماس مصنوعى مشاهده شد، آزمایشگاه دستگاه دوم را بکار مى‌گیرد که این دستگاه براى آشکار ساختن ساختار درونى کریستال از نور فرابنفشاستفاده مى‌کند. این دستگاهها نقصهاى موجود در الماس را حتى در مقیاس میکروسکوپى یا اتمى نیز بررسى مى‌کنند.

در واقع الماس ها نیز درست مثل درختان داراى حلقه‌هاى رشدى در اطراف هسته درونى هستند. الماس هایى که در آزمایشگاه تولید یا براى تغییر رنگ دستکارى شده باشند، ساختار رشد متفاوتى از خود نشان مى‌دهند. بنابراین با اینکه آزمایشگاهها با استفاده از این دستگاه ها قادر به تشخیص الماس های مصنوعى از طبیعى هستند اما نگرانى عمده در صنعت الماس جایى است که افراد بدون این دستگاه ها توانایى تشخیص سنگ های مصنوعى را نخواهند داشت.

 

الماس مصنوعی

این نوع الماس برای نخستین بار توسط گروهی از دانشمندان سوئدی در سال 1953ساخته شده است. جنرال الکتریک در سال 1954 برای اولین مرتبه با استفاده از گرافیتدر فشار 50 تا 60 کیلو بار و دمای 1500 درجه سانتیگراد توانست الماس مصنوعی بسازد.
در روش جدید که توسط ژاپنیها ابداع گردیده ، بخار کربن بر روی یک صفحه سرد جمع می‌شود، ابتدا CH₄ و H₂ در میکروویو در دمای بیش از 2000 درجه سانتیگراد حرارت داده می‌شود و بخار کربن بر روی یک صفحه سرد متمرکز می‌شود.

 

موارد مصرف الماس

الماس دارای مصارف صنعتی و زینتی است. گر چه الماس را بیشتر به عنوان زینت بخش می‌شناسند، ولی بیش از 80 درصد آن به مصارف صنعتی می‌رسد. میزان الماس مصرفی در صنعت از 74 درصد در سال 1934 به 89 درصد در سال 1979 فزونی گرفته است . مصارف عمده الماس در صنعت جهت برش مواد بسیار سخت نظیر فولادهای آلیاژیو کاربید تنگستن ، ساییدن ، اره کردن سنگ و بتون و حفاریها بکار می‌رود.

12.5      درصد الماس تولیدی جهان به مصرف ساخت مته‌های حفاری و چاله زنی می‌سرد. 2.5 درصد دیگر هم از الماس تولیدی در ساختن ماشینهای برش و پولیش و 75 درصد دیگر به صورت پودر و یا مواد ساینده به مصرف می‌رسد. مصارف صنعتی الماس به اختصار شامل ، مته‌های الماسی ، مواد ساینده‌ها ، اره‌های الماسی ، لوازم دندانپزشکی و جراحی و دستگاههای برشی و پولیش می‌گردد.

 

الماس در صنعت الکترونیک

به گفته جیمز باتلر (J.Butler)، یکى از شیمی دانان محقق در آزمایشگاه تحقیقات نیروى دریایى ایالات متحده ، به لحاظ تاریخى سه مشکل عمده سر راه استفاده از الماس های طبیعى در کاربردهاى الکترونیکى وجود داشته استالماس های طبیعى همیشه به شکل بازدارنده‌اى براى استفاده همه جانبه گران بوده‌اند و یافتن سنگ های بزرگ با خلوص کافى نیز بسیار دشوار است. علاوه بر این هیچ دو سنگى دقیقاً شبیه هم نیستند و خواص منحصر به فرد در هر یک مى‌تواند مشکلاتى را در مدارهاى الکترونیکى به بار آورد. نوع الماس یعنى سنگ های نوع n و p براى هدایت الکترونیکى بوده است.
در دستگاههاى مجتمع باید از هر دو نوع الماس نیمه رساناى n و p استفاده کرد، اما الماس های نوع n بطور طبیعى وجود ندارند و الماس های نوع p الماس آبى ، به قدرى نادرند که هیچ راه مقرون به صرفه‌اى براى استفاده از آنها پیدا نشده است. به هر حال الماس هاى مصنوعى این مشکلات را برطرف مى‌کنند. به گفته رابرت لینارس (R. Linares) ، بنیان گذار کمپانى آپولو دیاموند براى مثال مى‌توان با افزودن ناخالصى فلز برون به الماس ، نوع P یعنى الماس آبى را تولید کرد.  
 
بطور مشابه دانشمندان مى‌توانند با افزودن فسفر به الماس هاى بى رنگ ، الماس نوع n را نیز تولید کنند. ما براى استفاده از الماس به نوع نیمه رسانا در دستگاه هاى الکترونیکى پرقدرت نیاز به ترکیبى لایه‌اى از این دو نوع الماس داریم. علاوه بر این با توجه به اینکه الماس های بى‌رنگ خالص در عمل بیشتر از آنکه رسانا باشند عایق هستند، مى‌توان لایه‌هایى از آنها را به این ترکیب افزود.
امروزه نیم رساناهاى بسیارى مثل سیلیکوندر گستره وسیعى از دستگاه هاى الکترونیکى به کار مى‌روند. اما الماس با توجه به دامنه تغییرات حرارتى و سرعت فوق العاده بیشترش ، تنها در مقایسه با خلاء است که عنوان دومین نیم رساناى برتر جهان را به خود اختصاص مى‌دهد. الماس با داشتن چنین ویژگی هایى و به خصوص امروز که آزمایشگاه قادر به تولید سنگ های خالص و ناخالص کنترل شده‌اند، مى‌تواند پایه گذار انواع سراسر نوینى از دستگاههاى الکترونیکى پرقدرت باشد. با اینکه استفاده از الماس در صنایع الکترونیک به چند دهه دیگر واگذار شده است، اما به اعتقاد لینارس این سنگ قیمتى صنایع نیم رسانا سازى را به کلى دگرگون خواهد کرد.

در واقع الماس های زینتى مصنوعى بخش کوچک و در عین حال پر سودى از صنعت الماس را تشکیل مى‌دهند. این الماس های رنگى که در مقایسه با همتاهاى بى‌رنگ شان فوق العاده کمیاب و در نتیجه بسیار گرانبها ترند با توجه به نوع ناخالصی ها در رنگهاى گوناگون از قرمز و صورتى گرفته تا آبى ، سبز و حتى زرد روشن و نارنجى تولید مى‌شوند. در واقع این الماس ها مى‌توانند چنان کیفیت بالایى داشته باشند که حتى ماشینهاى ساخته شده براى تشخیص سنگ های مصنوعى از طبیعى در تفکیکشان از یکدیگر دچار مشکل شوند، همانطور که امروزه برخى از بزرگترین الماس فروشان در صنعت نیز به زحمت از پس آن بر مى‌آیند.
شباهت فوق العاده نمونه هاى مصنوعى و طبیعى باعث شده است تا تاجران الماس براى تشخیص الماس های رنگى مصنوعى از سنگ های طبیعى دست به دامن آزمایشگاههاى الماس بلژیک و دیگر نقاطى شوند که بطور سنتى عهده دار تجزیه و تحلیل و تأیید الماس ها از نظر بزرگى قیراط ، رنگ و شفافیت هستند.

 

تشخیص الماس های مصنوعی

آزمایشگاه آنتورپ و چند تایى دیگر در سراسر جهان براى تشخیص الماس های مصنوعى بطور عمده از دو نوع دستگاه استفاده مى‌کنند. در دستگاه نوع اول با تابش نور به الماس مشخصات طیفى نور جذب یا ساطع شده تجزیه و تحلیلاگر نشانه‌هایى از الماس مصنوعى مشاهده شد، آزمایشگاه دستگاه دوم را بکار مى‌گیرد که این دستگاه براى آشکار ساختن ساختار درونى کریستال از نور فرابنفشاستفاده مى‌کند. این دستگاهها نقصهاى موجود در الماس را حتى در مقیاس میکروسکوپى یا اتمى نیز بررسى مى‌کنند.

در واقع الماس ها نیز درست مثل درختان داراى حلقه‌هاى رشدى در اطراف هسته درونى هستند. الماس هایى که در آزمایشگاه تولید یا براى تغییر رنگ دستکارى شده باشند، ساختار رشد متفاوتى از خود نشان مى‌دهند. بنابراین با اینکه آزمایشگاهها با استفاده از این دستگاه ها قادر به تشخیص الماس های مصنوعى از طبیعى هستند اما نگرانى عمده در صنعت الماس جایى است که افراد بدون این دستگاه ها توانایى تشخیص سنگ های مصنوعى را نخواهند داشت.

 

الماس مصنوعی

این نوع الماس برای نخستین بار توسط گروهی از دانشمندان سوئدی در سال 1953ساخته شده است. جنرال الکتریک در سال 1954 برای اولین مرتبه با استفاده از گرافیتدر فشار 50 تا 60 کیلو بار و دمای 1500 درجه سانتیگراد توانست الماس مصنوعی بسازد.
در روش جدید که توسط ژاپنیها ابداع گردیده ، بخار کربن بر روی یک صفحه سرد جمع می‌شود، ابتدا CH₄ و H₂ در میکروویو در دمای بیش از 2000 درجه سانتیگراد حرارت داده می‌شود و بخار کربن بر روی یک صفحه سرد متمرکز می‌شود.

 

موارد مصرف الماس

الماس دارای مصارف صنعتی و زینتی است. گر چه الماس را بیشتر به عنوان زینت بخش می‌شناسند، ولی بیش از 80 درصد آن به مصارف صنعتی می‌رسد. میزان الماس مصرفی در صنعت از 74 درصد در سال 1934 به 89 درصد در سال 1979 فزونی گرفته است . مصارف عمده الماس در صنعت جهت برش مواد بسیار سخت نظیر فولادهای آلیاژیو کاربید تنگستن ، ساییدن ، اره کردن سنگ و بتون و حفاریها بکار می‌رود.

12.5      درصد الماس تولیدی جهان به مصرف ساخت مته‌های حفاری و چاله زنی می‌سرد. 2.5 درصد دیگر هم از الماس تولیدی در ساختن ماشینهای برش و پولیش و 75 درصد دیگر به صورت پودر و یا مواد ساینده به مصرف می‌رسد. مصارف صنعتی الماس به اختصار شامل ، مته‌های الماسی ، مواد ساینده‌ها ، اره‌های الماسی ، لوازم دندانپزشکی و جراحی و دستگاههای برشی و پولیش می‌گردد.

 

الماس در صنعت الکترونیک

به گفته جیمز باتلر (J.Butler)، یکى از شیمی دانان محقق در آزمایشگاه تحقیقات نیروى دریایى ایالات متحده ، به لحاظ تاریخى سه مشکل عمده سر راه استفاده از الماس های طبیعى در کاربردهاى الکترونیکى وجود داشته استالماس های طبیعى همیشه به شکل بازدارنده‌اى براى استفاده همه جانبه گران بوده‌اند و یافتن سنگ های بزرگ با خلوص کافى نیز بسیار دشوار است. علاوه بر این هیچ دو سنگى دقیقاً شبیه هم نیستند و خواص منحصر به فرد در هر یک مى‌تواند مشکلاتى را در مدارهاى الکترونیکى به بار آورد. نوع الماس یعنى سنگ های نوع n و p براى هدایت الکترونیکى بوده است.
در دستگاههاى مجتمع باید از هر دو نوع الماس نیمه رساناى n و p استفاده کرد، اما الماس های نوع n بطور طبیعى وجود ندارند و الماس های نوع p الماس آبى ، به قدرى نادرند که هیچ راه مقرون به صرفه‌اى براى استفاده از آنها پیدا نشده است. به هر حال الماس هاى مصنوعى این مشکلات را برطرف مى‌کنند. به گفته رابرت لینارس (R. Linares) ، بنیان گذار کمپانى آپولو دیاموند براى مثال مى‌توان با افزودن ناخالصى فلز برون به الماس ، نوع P یعنى الماس آبى را تولید کرد.  

بطور مشابه دانشمندان مى‌توانند با افزودن فسفر به الماس هاى بى رنگ ، الماس نوع n را نیز تولید کنند. ما براى استفاده از الماس به نوع نیمه رسانا در دستگاه هاى الکترونیکى پرقدرت نیاز به ترکیبى لایه‌اى از این دو نوع الماس داریم. علاوه بر این با توجه به اینکه الماس های بى‌رنگ خالص در عمل بیشتر از آنکه رسانا باشند عایق هستند، مى‌توان لایه‌هایى از آنها را به این ترکیب افزود.
امروزه نیم رساناهاى بسیارى مثل سیلیکوندر گستره وسیعى از دستگاه هاى الکترونیکى به کار مى‌روند. اما الماس با توجه به دامنه تغییرات حرارتى و سرعت فوق العاده بیشترش ، تنها در مقایسه با خلاء است که عنوان دومین نیم رساناى برتر جهان را به خود اختصاص مى‌دهد. الماس با داشتن چنین ویژگی هایى و به خصوص امروز که آزمایشگاه قادر به تولید سنگ های خالص و ناخالص کنترل شده‌اند، مى‌تواند پایه گذار انواع سراسر نوینى از دستگاههاى الکترونیکى پرقدرت باشد. با اینکه استفاده از الماس در صنایع الکترونیک به چند دهه دیگر واگذار شده است، اما به اعتقاد لینارس این سنگ قیمتى صنایع نیم رسانا سازى را به کلى دگرگون خواهد کرد.

 

این انگشتر زیبا از ۱۵۰ قیراط الماس توسط جواهرسازان سوئیسی ساخته شده و قیمتی معادل ۷۰ میلیون دلار برای آن در نظر گرفته شده است.

 

بخش دوم

سنگ یاقوت

 سنگ‌ متولدین‌ تیرماه‌ ، یاقوت‌ قرمز RUBY رنگ‌ قرمز یاقوت‌ سمبل‌ عشق، میهن ‌پرستی‌ و خشم‌، و رنگ‌ مورد علاقه‌ کودکانِ پرخاشگر است. سنگ یاقوت در اروپا در اواخر قرون‌ وسطی ، سنگ‌ مورد علاقه‌ کشیشان‌ بود ؛ آن‌ را روی‌ انگشتر می ‌گذاشتند و می‌ گفتند از بهشت‌ آمده‌ است. یاقوت  بین‌ سنگ‌های‌ قرمز بیشترین‌ خواهان‌ را دارد و با ارزش‌ ترین‌ است. پس‌ از الماس، یاقوت‌ قرمز سخت‌ ترین‌ کانی‌ محسوب‌ می‌شود و در سایزهای‌ بالاتر از پنج‌ قیراط ، از الماس‌ با ارزش‌ تر است. یاقوت سرخ در میان‌ جواهرات‌ به‌ سلطان‌ سنگ‌ها شهرت‌ دارد. یاقوت‌ قرمز دارای خواص‌ درمانی‌ برای‌ جسم‌ و روان‌ است. از این‌ سنگ‌ برای‌ بیماری ‌های‌ قلبی ، تنظیم‌ جریان‌ خون‌ و تقویت‌غده‌ فوق ‌کلیه‌ استفاده‌ می ‌شود . یاقوت سرخ فشارخون‌ را افزایش‌ داده و حالت‌ ضعف‌ و ناتوانی‌ را در جسم از بین‌ می ‌برد. بینایی‌ را تقویت‌ می ‌کند و جریان‌ خون‌ را در ناحیه‌ چشم‌ها به‌ گردش‌ می‌ اندازد.این‌ گوهر توانایی، نیرو، زندگی ، شهامت ، شجاعت‌ و تفکرات‌ مثبت‌ را تقویت‌ می ‌کند . یاقوت مشهور است به خداوندگار گوهرها.

یاقوت در باور پیشینیان

بر پایه باور و خرافات پیشینیان همه گوهرها در آتش می‌گدازد بجز یاقوت سرخ. محمد بن محمود همدانی در کتاب عجایب‌ نامه درباره یاقوت می‌گوید: طبع وی گرم و خشک است، به درجه رابع٫ هر که با خود دارد از طاعون ایمن بود. یاقوت از زر و سرب سنگینتر بود. معدن وی کوه رهون است به سرندیب که آدم به آن فرو آمد، و در میان دریاست. هر که یاقوت با خود دارد ،

خون در تن وی صافی کند و از خمود و سکته و صرع ایمن بود . یونانیان‌ مهتقد بودند که‌ یاقوت سرخ به‌ صاحبش‌ نیروهای‌ خاصی‌ از جمله‌ سلامتی ، دانش ، ثروت‌ و موفقیت‌ در عشق‌ می‌دهد. همچنین‌ معتقد بودند اگر در سمت‌ چپ‌ لباس‌ روی‌ سینه‌ با سنجاق‌ سنگ‌ یاقوت بگذارند ، زندگی‌ آنها همراه‌ با صلح‌ و صمیمیت‌ می شود و اگر سربازی‌ یاقوت با خود داشته باشد شکست ‌ناپذیر می‌ گردد. در قرون وسطی تصور می شد که یاقوت با تغییر رنگ و تبدیل آن به رنگ سرخ تیره تر، دارنده خود را از خبری ناگوار، بیماری و یا بداقبالی بر حذر می داشته است.

 یاقوت عربی شده واژه پارسی یاکَند می‌باشد . یاقوت دارای ترکیب اکسید آلمینیوم Al2o3 است که به دلیل وجود عناصر یاقوت به رنگهای متفاوتی یافت می شود . ترکیب شیمیایی یاقوت آلومین خالص است که ممکن است به مقدار کم با مواد دیگر از قبیل کروم و آهن آغشته شود. در مشرق زمین بر این باور بودند که سنگ یاقوت نشانه زندگی و حیات است و  معتقد بودند که قطره های خون قلب مادر زمین یاقوت است و این جواهر زیبا یک سنگ خود افروز به شمار می رفت و به همین دلیل این سنگ را تابناک نیز می نامیدند.

در تجارت بین المللی یاقوت قرمز را Ruby و رنگهای دیگر یاقوت را Sapphire می نامند و همیشه این نام با رنگ آن همراه است مثل Blue Sapphire (یاقوت کبود) ، Yellow Sapphireیاقوت زرد) و Colorless Sapphire (یاقوت بیرنگ از آنجائی که سختی یاقوت ۹ است سنگی مناسب برای استفاده در صنعت جواهرسازی میباشد و در زمینه جواهرات کاربرد فروانی دارد. مهم ترین معادن که دارای بهترین کیفیت یاقوت قرمز در دنیا می باشند , در کشور برمه یا میانمارمی باشد. یاقوتهای قرمز خالص و یا دانه اناری که از معدن mogok برمه استخراج می گردد , در دنیای تجارت از ارزش بالایی برخوردار هستند. رنگ قرمز یاقوت با معانی متفاوتی در تاریخ و فرهنگ ها به همراه بوده است. برای مثال در برخی از فرهنگها رنگ قرمز به رنگ قرمز خون جاری در بدن تشبیه شده است که به انسان قدرت زندگی می دهد.

خصوصیات فیزیکی و نوری: بلورهای یاقوت سرخ در سیستم تریگونال متبلور شده اند اما تنوع آنها به محل حضورشان بستگی دارد. برای مثال یاقوتهای برمه ای معمولا به صورت منشورهای هگزاگونال تخت با دو انتها معین می شوند. از لحاض فیزیکی کریستال یاقوت دارای شکستگیهای ناهموار و صدفی بوده و کلیواژ یا رخ ندارد . یاقوت درخشندگی شیشه ای دارد. جذب طیفی کریستال یاقوت در خط قرمز، زرد، سبز و بنفش است.

کروم فلز رنگساز یاقوت‌ قرمز است. امروزه‌ ذخایر مهم یاقوت‌ در برمه، تایلند ، سریلانکا و تانزانیا و معدن‌ جدیدی‌ در ماداگاسکار وجود دارد . یاقوت‌های‌ قرمز راف را در کشور تولید کننده‌ تراش‌ می‌ دهند. انواع‌ یاقوت‌ قرمز مصنوعی به‌ شکل‌ شیشه‌ و دابلت‌ DOBLET در بازار یافت‌ می ‌شوند. اسپینل‌  SPINEL ، گارنت‌ GARNET و همچنین تورمالین‌ قرمز RED TOURMALINE  کریستالهای‌ مشابه یاقوت هستند که‌ رنگ‌ آن‌ مانند یاقوت سرخ میباشند،ولی در حقیقت‌ گوهرهای‌ گرانبهای‌ دیگری‌ هستند. امروزه بیشترین یاقوت‌های ستاره مصنوعی یا ترکیبی هستند.یکی‌ از نشانه‌ها برای‌ تشخیص‌ یاقوت‌ اصل‌ از بدل‌ آن‌ است‌که‌ سنگ‌ ِاصل، اشعه‌ فرابنفش‌ را از خود عبور می‌ دهد و انواع‌ مصنوعی‌ این‌ ویژگی‌ را ندارند . پس از یاقوت قرمز ، یاقوت کبود با ارزش ترین سنگ در خانواده ی یاقوت ها است . بهترین رنگ طبیعی یاقوت کبود از معادن کشمیر هند استخراج می گردد و دارای رنگ آبی پررنگ مخملی است . البته یاقوتهای سریلانکا هم می توانند دارای رنگ زیبای یاقوت کبود کشمیر هند باشند. وجود عناصری مانند تیتانیوم و آهن باعث ایجاد رنگ آبی مایل به بنفش در یاقوت کبود می شود .از منابع مهم یاقوتهای کبود می توان کشمیر هند ،سریلانکا ، برمه ، تایلند ، پاکستان ، افغانستان , استرالیا و آمریکا را نام برد. خصوصیات فیزیکی و نوری : کریستال سافایر در سیستم تریگونال متبلور می شود و شکل گیری آن به شرایط معدن وابسته است. مثلا سافایر های معادن سریلانکا به شکل دو هرمی متبلور می شوند. با اینکه سافایرها دارای شکستگی های صدفی و ناهمواری هستند اما رخ واقعی ندارند و دارای درخشندگی شیشه ای میباشند.

 قابل ذکر است که در درجه بندی کیفیت و ارزش یاقوت چهار عامل مهم تأثیر گذار هستند که عبارتند از:

 ۱- رنگ Color : رنگ مهمترین فاکتور در قیمت گزاری کانیهای رنگی و یاقوت هاست .برای مثال یاقوت قرمز می تواند دارای رنگ قرمز ،نارنجی یا قرمز مایل به بنفش باشد ولی بهترین رنگ یاقوت قرمز، رنگ قرمز خالص همراه با مقدار کمی از رنگ بنفش می باشد که به آن یاقوت دانه اناری سرخ می گویند. باید توجه داشت که قیمت یاقوت قرمز هنگامی که رنگ قرمز یاقوت همراه با رنگ بنفش و یا نارنجی و یا حتی قهوه ای باشد , کاهش می یابد.از طرف دیگر رنگ قرمز یاقوت باید از غلظت خوبی برخوردار باشد زیرا پایین بودن غلظت رنگ باعث تغییر رنگ قرمز به رنگ صورتی میشود که قیمت آن کمتر است.

 ۲- پاکی Clarity : پاکی سنگ عبارت است از خالی بودن سنگ از هرگونه ناخالصی های درونی و مشکلات سطحی. به عبارتی همانند دیگر سنگهای گرانبها هر چه پاکتر باشند به قیمت آن افزوده می شود زیرا وجود ناخالصی ها در سنگ نه تنها از زیبایی سنگ می کاهد بلکه در شفافیت , استحکام و رنگ سنگ تأثیر می گذارد. دقت داشته باش

 

ید که یاقوت قرمز پاک، بسیار کمیاب بوده و از قیمت بسیار زیادی برخوردار هستند .

 ۳- برش Cut : لازم به ذکر است که اگر یاقوتی با دقت بسیار برش خورده باشد می تواند دارای رنگ و جلای بهتر باشد در هنگام خرید به شکل هندسی سنگ برش خورده توجه شود که از قرینگی کاملی برخوردار باشد . اگر برش سنگ مورد نظر گرد است باید کاملاً گرد باشد و تمام صفحات برش خورده بر روی سنگ از نظم و ترتیب خاصی پیروی کند. در غیر این صورت از بهای سنگ کاسته میشود.

 ۳- وزن Carat Weight : واحد اندازه گیری وزن یاقوت ها همانند دیگر سنگهای گرانبها و نیمه گرانبها بر اساس قیراط می باشد . یک قیراط ۰٫۲ گرم و یا هر ۵ قیراط یک گرم است. هرچه وزن سنگ بیشتر شود قیمت آن هم تصاعدی افزایش می یابد زیرا هر چه اندازه و وزن بیشتر شود ,کمیاب تر بوده و گرانبهاتر است.

 

یاقوت مصنوعی

 امروز به دلیل کمیابی یاقوت های طبیعی با کیفیت ، صنعت ساخت یاقوت های مصنوعی و بهسازی در جهان پیشرفت چشمگیری داشته است یاقوت مصنوعی synthetic corundums  برای اولین بار توسط آگوست ورنیوال شیمیدان فرانسوی ساخته شد وی فرآیند ذوب- شعله  را برای تولید یاقوت های ارزان قیمت در سال ۱۸۸۶ اختراع کرد. صنعت ساخت یاقوت های مصنوعی از سال ۱۹۰۲ آغاز و به صنعت جواهرسازی راه یافت. این نوع یاقوت ها دارای خواص فیزیکی و نوری ، ترکیب شیمیایی و ساختمان کریستالی یکسان با نمونه های طبیعی خود هستند و جداسازی آنها از نمونه های طبیعی از روی ناخالصی های آنها در لابراتوارهای گوهرشناسی میسر بوده و گاهی این کار توسط گوهرشناسان و در بعضی از نمونه ها می تواند بسیار دشوار باشد و از آنجایی که سنگهای مصنوعی از قیمت کمتری برخوردار هستند حتماً قبل از خرید از اصالت آنها باید اطمینان حاصل شود.

یاقوت های بهسازی شده (Enhanced Corundums)

صنعت بهسازی یاقوت به قرن ها پیش بر می گردد، ولی در سالهای اخیر سرعت چشمگیری در ابداع روش های جدید بهسازی یاقوت دیده می شود . توجه داشته باشید که یاقوت ها به دلایل زیر بهسازی می شوند:

۱-افزایش ،کاهش و یا تغییر رنگ در سنگ

۲-افزایش بیشتر شفافیت در سنگ

۳-افزایش استحکام بیشتر سنگ

4- بوجود آوردن پدیده ستاره ای در یاقوت ها و یا از بین بردن آن

البته قابل ذکر است که کریستالهایی که مورد بهسازی قرار گرفته اند شاید از زیبایی و استحکام خوبی برخوردار باشند ولی باید با ذکر نام کریستال بهسازی شده و با قیمت پایین تر ارائه شوند و نه به عنوان سنگهای طبیعی با قیمتهای گزاف . برای روشن تر یا تیره تر کردن رنگ کریستال یاقوت کبود برای اینکه در بازار جهانی با قیمت بیشتری به فروش برسند از حرارت. Heat  استفاده میشود.

موارد استفاده کریستال یاقوت چنانچه یاقوت ها از کیفیت مناسبی برخوردار باشند، در صنایع جواهر و جواهرسازی مورد استفاده قرار می گیرند ، درغیر این صورت می توان از یاقوت ها در دیگر صنایع مثل صنعت لیزر ، صفحات برش و سایش ، مته ، ،دندانپزشکی و... استفاده نمود.

 

بخش سوم

 سنگ زمرد

شکل بلورها : منشوری - بندرت قرصی شکل

- سيستم تبلور: هگزاگونال

- فرمول شيميايي : (Al2Be3 (Si6O8

- ترکیب شیمیایی:

- سختي :5 /7-8

- ميزان شفافيت : شفاف تا نيمه‌شفاف

- چگالي:  92/2-66/2

- رنگ : زرد طلايي، زرد مايل به سبز، زرد صورتي، سبز زمردي، سفيد و بي‌رنگ

- جلا : شیشه ای - مات

- نوع شكستگي : صدفي- نامنظم.

- پاراژنز: اورتوز - کوارتز - تورمالین- توپاز -کاسیتریت

- ژیزمان: کمیاب ; اتریش ، نروژ ، روسیه مصر ، کلمبیا ، زیمبابوه ، آفریقای جنوبی موزامبیک ، تانزانیا ، برزیل ، پاکستان استرالیا ، زامبیا و امریکا

- محل پیدایش : کلمبیا

- تشابه کانی شناسی: آپاتیت - تورمالین - توپاز

- محل تشکیل: پگماتیتی - هیدروترمال - پنوماتولیتی - دگرگونی

سرگذشت زمرد:

در فرهنگ‌ های‌ مختلف، اعتقادات‌ متفاوتی‌ درباره‌ ی زمرد وجود دارد و انسان‌ ها خواص‌ جادویی‌ حیرت ‌آوری‌ برای‌ آن‌ متصور بوده‌اند ؛ برای‌ مثال‌ مصریان باستان‌ در دهان‌ مرده‌ زمرد قرار می ‌دادند تا در آن‌ دنیا بهتر تكلم‌ کند.

آن‌ چه‌ مسلم‌ است‌ این‌ كه‌ زمرد واژه‌ای‌ یونانی‌ نیست، چون‌ تا امروز این‌ سنگ‌ در یونان‌ مشاهده‌ نشده ؛ بلكه‌ در قدیم‌ زمرد تركمنستان‌ (اوزوم‌ رود) از راه‌ جاده‌ ابریشم‌ به‌ اروپا برده‌ شده‌ است؛ چون‌ در چشم‌ بسیاری‌ مجسمه‌ های‌ خدایان‌ اساطیری‌ زمرد به‌ كار می‌ رفته‌ است.

زمرد و آكوامارين (Aquamarine) جزو گروه‌ بریل (Beryl) هستند و گرانبهاترین‌ سنگ‌ این‌ گروه‌ زمرد است. رنگ‌ سبز زمرد در مقابل‌ نور طبیعی‌ یا نور مصنوعی‌ و یا حرارت‌ تغییر ناپذیر است. البته‌ حرارت‌های‌ بسیار بالا آن‌ را دگرگون‌ می‌كند. بلورهای‌ زمرد ناخالصی‌های‌ متعددی‌ از قبیل‌ گاز، مایعات‌ و حباب‌ دارند كه‌ هر چه‌ این‌ ناخالصی‌ ها بیشتر باشد، زمرد مات‌ و كـِدرتر خواهد بود. البته‌ اكثر زمردها ناخالصی‌ دارند كه‌ جواهر فروشان‌ اصطلاحاً به‌ آن‌ «یخ» می‌ گویند. یكی‌ از راه‌ های‌ تشخیص‌ زمرد اصل‌ از زمرد بدلی‌ و ساختگی‌ ، همین‌ ناخالصی‌ هاست. اولین‌ معادن‌ زمرد در عصر باستان‌ و در جنوب‌ مصر كشف‌ شده‌ كه‌ در مقایسه‌ با زمردهای‌ امروزی‌ كیفیت‌ پایین ‌تری‌ داشته‌ است. امروزه‌ مهم ‌ترین‌ معدن‌ زمرد جهان‌ در كشور كلمبیا قرار دارد كه‌ از قرن‌ شانزدهم‌ به‌ بعد، از آن‌ استخراج‌ می ‌شود. پیش‌ از آن‌ نیز به‌ وسیله‌ مردم‌ بومی‌ آن‌ یعنی‌ قوم‌ <اینكا> بهره برداری‌ می ‌شده‌ است. یكی‌ از معادنی‌ كه‌ زمرد مرغوب‌ با كیفیت‌ عالی‌ از آن‌ استخراج‌ می‌ شود معدن‌ موزو(MUZO) است‌ كه‌ زمرد شفاف‌ با رنگ‌ سبز سیر دارد. دیگر معدن‌ معروف‌ زمرد در كلمبیا، شیور (CHIVOR) است‌ كه‌ استخراج‌ از آن‌ چند قرن‌ است‌ ادامه‌ دارد. دیگر معادن‌ مهم‌ زمرد در برزیل، پاكستان، افغانستان، روسیه، زامبیا، استرالیا، ماداگاسكار، تانزانیا، هندوستان‌ و اتریش‌ قرار دارند.

امروزه‌ بهترین‌ زمرد با كیفیت‌ خوب‌ كه‌ در ساخت‌ جواهرات‌ از آن‌ استفاده‌ می ‌شود زمرد كلمبیاست‌ كه‌ بسیار طرفدار و خواهان‌ دارد . همین‌ ویژگی‌ باعث‌ شده‌ كه‌ زمردهایی‌ مصنوعی‌ با كیفیت‌ مشابه‌ تولید شوند و به‌ جای‌ زمرد اصل‌ به‌ فروش‌ برسند.

برای‌ آشنایی‌ خوانندگان، چند نوع‌ زمرد معروف‌ ساختگی‌ را معرفی‌ می‌ كنیم:

الف) زمرد چتم‌؛(CHATAM)

این‌ زمرد به‌ وسیله‌ كارخانه‌ ای‌ به‌ همین‌ نام‌ به‌ روش‌ گرمایی‌ و نیز جوش‌ كردن‌ زمرد ساخته‌ می‌شود.

ب) زمرد ژیلسون‌(GILSON)

كه‌ به‌ روش‌ گرمایی‌ و آزمایشگاهی‌ تولید می‌شود.

ج) زمرد لش‌لایتنر(LECHLEITNER)

كه‌ در این‌ روش‌ لایه ‌ای‌ از زمرد روی‌ یك‌ بریل‌ كشیده‌ می ‌شود.

بهترین‌ كلكسیون‌ زمرد دنیا از نظر تعداد، رنگ، اندازه‌ و تراش‌ در بانك‌ مركزی‌ كشور كلمبیا قرار دارد. در موزه‌های‌ علوم‌ طبیعی‌ لندن‌ و نیویورك، در بانك‌ مركزی‌ روسیه‌ و نیز در كشور اتریش‌ زمردهای‌ معروف‌ و مشهوری‌ وجود دارد. به‌ علاوه ، یكی‌ از بزرگ‌ ترین‌ مجموعه‌ های‌ زمرد تراش‌ داده ‌شدهِ دنیا در بانك‌ مركزی‌ ایران‌ نگهداری‌ می‌ شود كه‌ جزء جواهرات‌ ملی‌ كشور ماست؛ و علاقه ‌مندان‌ را به‌ دیدن‌ آن‌ توصیه‌ می‌ كنیم.

زمرد با آن‌ كه‌ سختی‌ بالایی‌ دارد ، گوهری‌ بسیار ترد و شكننده‌ است‌ و مراقبت‌ ویژه‌ می‌خواهد. در مقابل‌ اسیدها مقاوم‌ است‌ و در برابر مواد شوینده‌ مثل‌ آب‌ گرم‌ و صابون‌ مشكلی‌ ندارد. اما در مقابل‌ حرارت‌ امكان‌ ترك‌ خوردن‌ آن‌ هست. بنابراین‌ باید هنگام‌ حرارت‌ دادن‌ و یا سوار كردن‌ نگین‌ بسیار دقت‌ كرد. جواهر فروشان‌ بسیاری‌ از زمردها را برای‌ اصلاح‌ رنگ‌ یا پـُر كردن‌ شیارها روغنی‌ می‌ كنند. این‌ روغن‌ به‌ مرور زمان‌ و یا با حرارت‌ خشك‌ می‌ شود و ممكن‌ است‌ بعضی‌ نقاط‌ زمرد بر اثر شست ‌و شو حالت‌ سفیدی‌ (سفیدك) پیدا كند كه‌ می ‌توان‌ آن‌ را دوباره‌ با روغن‌ زیتون‌ (به‌ وسیله‌ یك‌ قلم‌ و كمی‌ پنبه‌ آغشته) اصلاح‌ و شفاف‌ كرد. همان‌ طور كه‌ اشاره‌ شد، زمرد گوهری‌ شكننده‌ است . بنابراین‌ هنگام‌ جا به ‌جا كردن‌ آن‌ باید نهایت‌ دقت‌ را داشت؛ زیرا اگر روی‌ سنگ‌ بیفتد ممكن‌ است‌ خرد شود.

 

بخش چهارم

سنگ زبرجد

 زبرجد گوهر زیبایی‌ است‌ كه‌ هم‌ جواهر فروشان‌ و هم‌ مردم‌ عادی‌ كمتر درباره ی آن‌ اطلاعات‌ دارند. این‌ گوهر زیبا كه‌ نام‌ آن‌ از زبان‌ یونانی‌ سرچشمه‌ گرفته‌ و معنی‌ و مفهوم‌ خاصی‌ ندارد به‌ رنگ‌ سبز زیتونی‌ و شفاف‌ است‌ و درخششی‌ روغنی‌ و شیشه ‌ای‌ دارد) تحت ‌تأثیر اسید سولفوریك‌ تجزیه‌ می‌ شود و بیشتر از معادن‌ جزیرهِ سنت‌جان‌ (SAINT JOHN) در دریای‌ سرخ‌ و نیز در برمه، استرالیا، برزیل‌ و آفریقای‌ جنوبی‌ همراه‌ با الماس‌ استخراج‌ می ‌گردد.
باور عمومی‌ این‌ است‌ كه‌ همراه‌ داشتن‌ این‌ سنگ‌ به‌ قلب‌ نیرو می ‌بخشد ، گردش‌ خون‌ را منظم‌ می‌ كند و باعث‌ تقویت‌ استخوان ‌ها می ‌شود به ‌علاوه ، وجود گردنبند پریدوت‌ بر گردن‌ خانم‌ها وقار و جلوه‌ خاصی‌ به‌ آنها‌ می‌ دهد و نیز باعث‌ روشن‌ بینی‌ و بصیرت‌ و غلبه‌ بر اندوه‌ و ناراحتی‌ های‌ روزانه‌ خواهد شد. ‌این‌ نگین‌ به‌ علت‌ نداشتن‌ سختی‌ لازم‌، كمتر در جواهرات‌ به ‌كار می ‌رود.نگین خانم‌های‌ متولد مرداد توصیه‌ می ‌شود یك‌ نگین‌) را به ‌صورت‌ مدال‌ با زنجیر به‌ صورتی‌ به‌ گردن‌ بیاویزند كه‌ قسمت‌ زیر آن‌ با بدن‌ تماس‌ داشته‌ باشد. در ضمن‌ یادآوری‌ می‌ شود چون‌ نگین‌ پریدوت‌ را به‌ شكل‌ زمرد تراش‌ می‌ دهند، بیشتر به‌ صورت‌ مدال‌ و انگشتر می‌ توان‌ از آن‌ استفاده‌ كرد.. بزرگترین‌ نگین‌ زبرجد به‌ وزن‌ 310 قیراط‌ است‌ كه‌ از معدن‌ جزیره‌ (سنت ‌جان) استخراج‌ شده‌ و در موزه‌ای‌ در واشنگتن‌ نگهداری‌ می ‌شود. در قرن‌ هجدهم، در روسیه‌ از یك‌ شهاب ‌سنگ‌ مقدار زیادی‌ بلورهای‌ سنگ‌ ‌ دست‌ آمد كه‌ تماماً تراش‌ داده‌ شده‌ و در آن‌ كشور نگهداری‌ می‌ شود.
از جمله‌ باورهای‌ رایج‌ گذشته‌ در مورد این است ‌كه‌ دریانوردان‌ اعتقاد داشتند این‌ سنگ‌ را اگر به‌ همراه‌ داشته‌ باشند در دریا راه خود را گم‌ نمی ‌كنند و سالم‌ به‌ مقصد خواهند رسید. به‌ هرحال‌ گوهرها بیش‌ از آن ‌كه‌ سمبل‌ ماه‌ های‌ تولد، كشورها و یا سمبل‌ ستارگان‌ باشند، حكم‌ پشتوانه‌ مالی‌ و سرمایه‌ گذاری‌ درازمدت‌ را دارند. در حقیقت‌ جواهرات‌ سرمایه‌هایی‌ هستند كه‌ ضمن‌ اشغال‌ كمترین‌ جا، بیش‌ از دیگر انواع‌ سرمایه ‌گذاری، از تورم‌ و كاهش‌ ارزش‌ در امان‌ هستند.

 

سنگی شفاف دارای درخشش شیشه ای به رنگ های زرد، زرد مایل به سبز و سبز زیتونی یافت می شود.

خواص ماورائی:

 سنگی فوق العاده قوی جهت ازبین بردن غم، چنانچه زبرجد را بر روی سینه قرار دهید غم، افسردگی، نفرت و حسادت را از دل و روح پاک می کند. چنانچه زبرجد همراه داشته باشید، جهت افزایش برکت و ثروت تاثیر زیادی دارد. برای صاحب اش شانس و اقبال خوب می آورد.

خواص درمانی:

 زبرجد برای تقویت دستگاه هاضمه بدن، به ویژه هضم غذا و رفع یبوست ونیز سم زدایی از کبد مفید است. همچنین این سنگ برای رفع بیماری های پوستی به ویژه اگزما و جوش های صورت مفید است. جهت تسکین درد های استخوانی نیز استفاده می شود.

 

بخش پنجم

سنگ عقیق

سفارش خدا به پیامبرش

در روایات به استفاده از سنگ عقیق ــ به ویژه عقیق یمنی ــ بسیار سفارش شده است. روزی جبرئیل بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) :نازل شد و گفت :
«یا محمد ربّی یقرؤک السّلام و یقول لک: البس خاتمک بیمینک و اجعل فصّه عقیقاً و قل لابن عمّک یلبس خاتمه بیمینه و یجعل فصّه عقیقاً... (2) ای محمد! پروردگارم به تو سلام می رساند و می فرماید: انگشترت را در دست راست کن و نگین آن را عقیق قرار بده و به پسر عمویت (علی (علیه السلام)) نیز بگو انگشترش را در دست راست کند و نگین آن را .عقیق قرار دهد
سپس علی (علیه السلام) عرض کرد: ای رسول خدا! عقیق چیست؟ فرمود: کوهی است در یمن.

عقیق یمنی

روزی امیرمؤمنان علی (علیه السلام) از کنار جسد کشته ای می گذشت که انگشتری با نگین عقیق در دست داشت. در این حال حضرت فرمود: «انگشترش را برای من بیاورید!» همراهان حضرت انگشتر آن مرد مقتول را از دستش در آوردند و به حضرت دادند. امیرمؤمنان (علیه السلام) نگاهی به آن انگشتر کرد و فرمود:که ای عقیق چرا از صاحبت، محافظت نکردی (و مانع کشتن او نشدی)». انگشتر به صدا در آمد و گفت: یا علی! من عقیق یمنی نیستم.
ممکن است این شبهه به ذهن برسد که مگر «عقیق یمنی» می تواند انسان را از مرگ نجات دهد؟ در جواب باید گفت: ممکن است به سبب فضایل سنگ عقیق، خداوند به کسی که انگشتر عقیق دارد، تفضّل کند و او را از بلاها نجات دهد؛ در واقع اثر آن به سبب عنایت الهی است؛ مثل .اثر دارو برای درمان هر چند در برخی روایات اشاره شده که امامان از عقیق رومی نیز استفاده می کردند.

الف)فضایل عقیق

در روایات، فضایل زیادی برای سنگ عقیق ذکر شده است که به برخی از آنها اشاره می کنیم

اولین سنگی که ایمان آورد

پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) به علی (علیه السلام) فرمود: «یا علیّ تختّم بالیمین تکن من المقرّبین، قال: یا رسول الله و ما المقرّبون؟ قال: جبرئیل و میکائیل. قال: بم اتختّم یا رسول الله؟ قال: بالعقیق الاحمر فانّه اوّل جبلٍ اقرّ لله عزّوجلّ بالوحدانیّة ولی بالنبوّة و لک یا علیّ بالوصیّة و لولدک بالامامة و لمحبّیک بالجنّة و لشیعة ولدک بالفردوس؛ (5) ای علی! انگشتر را در دست راست کن تا از مقربان (الهی) باشی. علی (علیه السلام) عرض کرد: ای رسول خدا! مقربان درگاه الهی چه کسانی هستند آنها جبرئیل و میکائیل اند. پرسید: چه انگشتری را در دست کنم؟ پیامبر فرمود: عقیق قرمز؛ زیرا سنگ عقیق، اوّل کوهی بود که به وحدانیّت خدا، و به نبوت من و به وصی بودن تو یا علی و امامت فرزندان تو و اینکه بهشت برای محبان تو و شیعیان فرزندانت است، اقرار کرد.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «احبّ لکلّ مؤمنٍ ان یختم بخمسة خواتیم، بالعقیق و هو اخلصها لله و لنا...؛ (6) دوست دارم که هر مؤمنی پنج انگشتر را در دست داشته باشد (یکی از آنها) عقیق است و عقیق،  …. مخلص ترین نگین ها برای خدا و ما اهل بیت است

اولین سنگ ولایت مدار

حضرت رضا (علیه السلام) در ضمن حدیثی در فضیلت روز غدیر فرمود: «و فی یوم الغدیر عرض الله الولایة علی اهل السّموات السبع... ثمّ عرضها علی الجبال فأوّل جبلٍ أقرّ بذلک ثلاثة جبال: جبل العقیق و جبل الفیروزج و جبل الیاقوت؛ (7) در روز غدیر، خداوند ولایت (علی (علیه السلام)) را بر آسمان های هفت گانه و سپس بر کوه ها عرضه داشت. اولین کوه هایی که به ولایت اقرار کردند، سه کوه بود: کوه عقیق، کوه فیروزه و کوه یاقوت.

 ثناگوی الهی

بشیر دهّان خدمت امام (علیه السلام) عرض کرد: فدایت شوم! چه نگینی روی انگشتر قرار دهم؟ حضرت فرمود:
«یا بشیر، این انت عن العقیق الاحمر و العقیق الاصفر و العقیق الابیض فانّها ثلاثة جبال فی الجنّة فامّا الاحمر فمطلّ (فمظلّ) علی دار رسول الله، امّا الاصفر فمطلّ علی دار فاطمة، و امّا الابیض فمطلّ علی دار امیرالمؤمنین، و الدّور کلّها واحدة... و إنّ هذه الثلاثة جبالٌ تسبّح الله و تقدّسه و تمجّده و تستغفر لمحبّی آل محمد (صلّی الله علیه و آله)؛ (8) ای بشیر! چرا از دست کردن عقیق قرمز و زرد و سفید غافلی؟ زیرا این سه عقیق، سه کوه در بهشت است؛ [کوه عقیق] قرمز بر در خانه رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) سایه افکنده است و [عقیق] زرد بر خانه فاطمه زهرا (علیهاالسلام) در بهشت و [کوه عقیق] سفید نیز بر خانه امیرمؤمنان (علیه السلام) در بهشت سایه افکنده است و همه ی این خانه ها یکی است... و به راستی این سه کوه، خدا را تسبیح و تقدیس و تمجید می گویند و برای دوستداران خاندان پیامبر (صلّی الله علیه و آله) آمرزش می طلبد .

 عقیق، محل مکالمه ی موسی با خدا

امام صادق (علیه السلام) فرمود: «تختّموا بالعقیق... و هو الجبل الّذی کلّم الله عزّوجلّ علیه موسی تکلیماً؛ (9) انگشتر عقیق در دست کنید... همانا خداوند با پیامبرش موسی (علیه السلام) روی کوه عقیق سخن گفت و .موسی (علیه السلام) بر این کوه به مقام کلیم اللهی رسید

 معراج و کوه عقیق

پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) در خصوص شب معراج می فرماید: «دنوت من ربّی، فکنت منه کقاب قوسین او ادنی و کلّمنی بین جبلی العقیق؛ (10) آن قدر به پروردگارم نزدیک شدم که نزدیک تر از آن قابل .تصور نیست. خداوند در آنجا با من بین دو کوه عقیق سخن گفت فروغی دیگر برای استخاره نیز سفارش شده با دستی که انگشتر عقیق در آن است، این عمل انجام گیرد.

انگشتری که امام علی (علیه السلام) به فقیر داد، انگشتر عقیق قرمز بود. همچنین سفارش شده است که روی نگین عقیق، اسم خداوند و اسامی چهارده معصوم (علیهم السلام) حک گردد و در دهان میّت گذاشته شود.

ب)فواید سنگ عقیق

فقرزدایی

حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: «العجب کلّ العجب من یدٍ فیها فصّ عقیقٌ، کیف تخلوا من الدّنانیر و الدّراهم...؛ (14) از دستی که در آن عقیق باشد، بسیار عجیب است که چگونه از درهم و دینار (پول) خالی باشد.
و حضرت رضا (علیه السلام) فرمود: «العقیق ینفی الفقر و لبس العقیق ینفی النّفاق؛ (15) عقیق، فقر را از بین می برد و پوشیدن (و دست کردن) عقیق، نفاق را دور می کند.
نیز فرمود: «کسی که انگشتری با نگین عقیق در دست کند، فقیر نمی شود.

توسعه رزق

بشیر از حضرت باقر (علیه السلام) پرسید: چه نوع نگینی را روی انگشترم قرار دهم؟
حضرت فرمود :
«أین أنت عن العقیق الأحمر و العقیق الأصفر و العقیق الأبیض... فمن تختّم بشیءٍ منها من شیعة آل محمد لم یر الّا الخیر و الحسنی و السّعة فی الرّزق و الغنیّ عن النّاس؛ ای بشیر! چرا از عقیق قرمز و عقیق زرد و عقیق سفید غافلی!... هر کس یکی از انواع عقیق را در دست کند و شیعه ی اهل بیت نیز باشد، به جز خیر و خوبی و وسعت در رزق نمی بیند و بی نیاز از مردم می گردد».

 افزایش ثواب

امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: «صلاة رکعتین بفصّ عقیقٍ تعدل الف رکعةٍ بغیره؛ (17) دو رکعت نماز با انگشتر عقیق، برابر با هزار رکعت نماز است که بدون انگشتر عقیق خوانده شود

 تسریع در اجابت دعا

امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: «ما رفعت الی الله کفٌّ احبّ الیه من کفًّ فیها عقیقٌ؛(18) دستی محبوب تر از دستی که در آن عقیق باشد، .به سوی خدا (برای دعا) برداشته نشده است
حضرت سجاد (علیه السلام) فرمود: «و من تختّم بالعقیق قضیت حوائجه؛ کسی که انگشتر عقیق (هنگام دعا) دستش باشد، حاجاتش برآورده می شود».
و حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: «انّ الله یحبّ ان ترفع الیه فی الدّعاء یدٌ فیها فصٌّ عقیقٌ؛ به راستی خداوند دوست می دارد دستی که در .دعا به سوی او بلند شود، در آن انگشتر عقیق باشد

قرار گرفتن در پناه خدا و ولی خدا

اسماعیل فرزند امام صادق (علیه السلام) از جدّش امام باقر (علیه :السلام) نقل کرده است که حضرت فرمود :
«ای فرزندم! هر کس شب را صبح کند، در حالی که انگشتر عقیق در دست راست داشته باشد و هنگام صبح قبل از آن که کسی را ببیند، نگین انگشترش را برگرداند، به طوری که در کف دستش قرار گیرد و سوره قدر را بخواند و بعد بگوید: «آمنت بالله وحده لا شریک له و کفرت بالجبت و الطّاغوت و آمنت بسرّ آل محمّدٍ و علانیتهم و ظاهرهم و باطنهم و اوّلهم و آخرهم»، (20) خداوند او را از شر آن روز و شر آن چه از آسمان نازل می شود و آنچه به آسمان بالا می رود و شر آنچه در زمین فرو می رود و از آن خارج می شود، حفظ می کند و در پناه خدا و ولیّ .خدا خواهد بود تا (آن روز) شب شود»

 ایمنی از هر بلا

امام علی (علیه السلام) فرمود: «تختّموا بالعقیق یبارک علیکم و تکونوا فی امنٍ من البلاء؛ انگشتر عقیق در دست کنید که مایه ی برکت بر شما .خواهد بود و از بلاها (نیز) ایمن می شوید

 امان از ظالم

امام باقر (علیه السلام) فرمود: «هو امانٌ من السّلطان الجائر و من کل ما یخافه و یحذره؛ آن (انگشتر عقیق) امان است از (شر) سلطان ستمگر و که انسان از آن می ترسد و می گریزد».

 ایمنی از قطع دست و خون ریزی

عمویش می گوید: از حضرت صادق (علیه السلام) درباره ی خواص عقیق سؤال کردم، فرمود: «هو امانٌ من قطع الید؛ انگشتر عقیق امان است از قطع شدن دست». عرض کردم: ای پسر رسول خدا! بیشتر بگو. فرمود: «هو امانٌ من اراقة الدّم؛ آن امان است و از خون ریزی جلوگیری می کند».

 حفظ شدن از بلاهای سفر

حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: «انّه حرزٌ فی السّفر؛ (23) عقیق، .پناهگاهی است در سفر

 عاقبت به خیری

حضرت زهرا (علیها السلام) از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) نقل نموده است که فرمود: «من تختّم بالعقیق لم یزل یری خیراً؛(24) کسی که عقیق در دست کند، همیشه خیر و خوبی می بیند.
پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «من تختّم بفصٍّ من العقیق ختم الله له بالحسنی؛  کسی که انگشتر عقیق در دست کند، عاقبت به خیر شود.

دوری از عذاب، شرط حبّ علی (ع).

امام کاظم (علیه السلام) از اجداد طاهرینش نقل کرده است: زمانی که خداوند، موسی بن عمران (علیه السلام) را خلق کرد، با او سخن گفت. سپس خداوند عنایت ویژه ای بر اهل زمین کرد و از نور خویش کوه عقیق را آفرید «ثمّ قال الله عزّوجلّ آلیت علی نفسی ان لا اعذّب کفّاً لابسه اذا تولّی علیّاً بالنّار؛(26) سپس خداوند به خودش قسم یاد کرد که: هرگز دستی را که انگشتر عقیق پوشیده، عذاب نمی کنم، به این شرط که ولایت علی (علیه السلام) را داشته باشد.

 غم زدایی

رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «تختّموا بالعقیق، فإنّه لایصیب احدکم غمٌّ مادام ذلک علیه؛(27) (ای مردم!) انگشتر عقیق در دست کنید. به راستی تا زمانی که انگشتر عقیق در دست دارید، حزن و اندوه بر شما وارد نمی شود.

خواص علمی

از نظر علمی هم گفته شده: عقیق برای جلوگیری از خونریزی های شدید، به ویژه برای زنان، بسیار فایده دارد. همچنین برای تقویت نقاط مختلف بدن و برقراری تعادل و هماهنگی در آن ها مفید است. عقیق، انرژی فراوان دارد و علاوه بر زدودن انرژی های منفی از محیط، سبب پاک سازی هاله از انرژی های منفی می شود. همچنین عقیق برای تعالی روح و شادابی و آرامش آن و برطرف شدن غم و ناراحتی ها، مؤثر است.

نخستین سنگ ایمان آورنده به خدا ، پیامبر و ائمه علیهم السلام

سلمان فارسی روایت می کند که روزی پیامبر اکرم (ص) به امیر مومنان (ع) فرمود : « یا علی ، انگشتر را در دست راست کن تا از دسته مقربان الهی باشی ! »
حضرت عرضه داشت : « یا رسول الله ، مقربان درگاه الهی چه کسانی هستند ؟ »
پیامبر (ص) فرمود : « آن ها جبرئیل و میکائیل اند »
باز حضرت پرسیدند : « چه انگشتری در دست کنم ؟ »
پیامبر (ص) فرمود : « عقیق قرمز ، پس همانا سنگ عقیق اول کوهی است که اقرار کرد به وحدانیت خدا و به پیامبری من و به وصایت تو یا علی و امامت فرزندان بعد از تو و به بودن بهشت برای محبان تو و شیعیان فرزندانت . »

استفاده از سنگ عقیق به عنوان نگین انگشتر دارای آثار و فواید فراوانی مانند از بین بردن فقر ، برآورده شدن حاجت ، افزودن بر ثواب نماز و . . . می باشد و حضرات معصومین (ع) به شیعیان خود سفارش می نمودند که انگشتر عقیق قرمز. ، در دست راست نمایند .

انگشتر عقیق تنها وسیله ای جهت زیبایی و زینت بخشیدن به افراد و خودنمایی شخصی نیست ، بلکه دست نمودن انگشتر از سنگ عقیق در دست راست ، یکی از نشانه های مومنین می باشد و در روایات وارد شده از اهل بیت (ع) به این امر سفارش نموده اند.

 

خواص عقیق قرمز

 سنگ عقيق يا « سنگ عزت نفس » براي تقويت حس احترام به نفس و ارزش قائل شدن براي خويشتن به كار مي رود. رنگ هاي نارنجي تيره اين سنگ به خوبي بيانگر نيروي تقويت كننده چاكراهاي اول و دوم و سوم در اين سنگ است و باعث حس امنيت و عشق به خويشتن مي شود.رگه هاي صورتي رنگ موجود در اين سنگ، عشق و علاقه را در بين والدين و فرزند تقويت مي كند. اين سنگ همچنين براي بيماريهاي پوستي از جمله آكنه بكار مي رود. براي اين كار بايد سنگ را در بالاي پوست نگه داشته و براي مدت چند دقيقه بصورت دايره وار حركت دهيد.انرژيهاي موجود در سنگ عقيق قرمز داراي اثرات شفابخش زير ميباشد:

• درمان بيماري هاي کمر درد ، پا درد ، استخوان درد و همچنين دردهاي ماهيچه اي.
• درمان استرس ، اضطراب ، ميگرن ، انواع سر درد و بيماري هاي عصبي.
• درمان بيماري هاي کمر درد ، پا درد ، استخوان درد و همچنين دردهاي ماهيچه اي.

به طور کلي سنگ عقيق جهت درمان بيماري هاي کمر درد ، پا درد ، استخوان درد و همچنين دردهاي ماهيچه اي مناسب و مفيد است . چرا که حرکت فوق العاده ي آن باعث گرديده است که مدارات و ذرات شفابخش را به سوي خويش جذب نموده و تشکيل يک انرژي شفابخش قوي دهد . شما مي توانيد با کمي تمرکز ، امواج ساطع شده از اين سنگ را به رنگ سبز مشاهده کنيد . اين انرژي در عقيق قرمز هميشه به رنگ سبز است.

طريقه استفاده:
يک قطعه سنگ عقيق قرمز را به مدت ده دقيقه داخل مقداري آب نمک قرار داده و پس از آن عقيق را خارج نموده و به مدت پنج دقيقه در آفتاب بگذاريد. سپس آن را به مدت ده الي پانزده دقيقه بر روي محل درد قرار دهيد . اين عمل را روزي يک الي دو بار تکرار کنيد . چنانچه سه بار محل درد داغ شد، نشانه ي بهبودي مي باشد و ديگر نياز به انجام اين  روش نیست بهتر است در اين مدت استراحت نموده و محل درد  تکان نخورد ؛ چرا   که منجر به خارج شدن انرژي هاي درماني مي شود .( داغ شدن محل درد گوياي انجام عمل شفا درماني مي باشد.) 
درمان استرس ، اضطراب ، ميگرن ، انواع سر درد و بيماري هاي عصب.

سنگ عقيق قرمز داراي انرژي مغناطيسي است. اين انرژي چنانچه سنگ عقيق قرمز تراش خورده باشد ، ضعيف است و فقط در صورتي که سنگ تراش نخورده باشد ، جهت درمان استرس ، اضطراب ، ميگرن ، انواع سر درد و بيماري هاي عصبي مفيد است . در اين روش وجود انرژي درمان و تلقينات مثبت نيز موثر است . اين روش به علت طولاني بودن زمان درمان، بيان نمي شود.
 
نکته :
عقيق قرمز داراي نوعي نيروي قوي و پر تحرک مي باشدکه قابل استفاده نبوده ولي در صورت آزاد شدن ، مدارات الکترو مغناطيسي اطراف بدن انسان ها را دچار اختلال نموده و آنها را به اختلالات عصبي و رواني مبتلا مي سازد.

 

بخش ششم

سنگ دُر(سنگ کوارتز)

دُر نجف نوعی سنگ زینتی است که به عنوان نگین در انگشترها استفاده می شود و از شهر نجف ،واقع در کشور عراق می شود.این سنگ به نام «در حسینی» هم شناخته می شود.این سنگ مانند شیشه صاف و بی رنگ است و همچنین شکننده هم می باشد.انگشتر در نجف را بیشتر به خاطر خواص معنوی اش استفاده می کنند.

 

کوارتز یا دُرّ کوهی یکی از پلی‌مورف‌های سیلیس (اکسید سیلیسیم) با ساختار بلوری لوزی‌پهلو است. آب‌های داغ دارای محلول‌های SiO_۲ در شکاف‌هاو درزها سرد می‌شوند و رسوب SiO_۲ در این مکان‌ها بلورهای زیبای کوارتز را به‌وجود می‌آورند. کوارتز تورمالینی یکی از انواع بسیار جالب وزیبای کوارتز است که رشته‌های تورمالین را در بلور زیبا وشش‌وجهی خود جای‌داده‌است. محلول‌های دارای SiO_۲ می‌توانند در شکاف مرکزی سنگ‌ها رسوب کنند که زمین‌شناسان آن‌ها را ژئود کوارتز می‌نامند. کوارتز به خوبی در مقابل هوازدگی ازخود مقاومت نشان می‌دهد و در دمای تقریبی ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد ذوب می‌شود.

روایات دینی درباره در نجف :

امام صادق علیه السلام خطاب به مفضل فرمود : دوست دارم که هر مومنی پنج انگشتر در دست کند : عقیق ، فیروزه و یاقوت و حدید صینی و دُرّ نجف.

 مفضل پرسید : سرورم ، خاصیت و فضیلت دست کردن انگشتر دُرّ نجف چیست ؟

 حضرت فرمود : هر کس انگشتر دُرّ نجف در دست کند و نگاه به آن کند ، خداوند برای هر نگاهی که به این نگین می اندازد ، ثواب یک زیارت ( اعم از حج یا غیره ) در نامه عمل او می نویسد که اجر و ثواب آن برابر با اجر و ثواب عمل پیامبران و صالحان است و اگر رحمت خداوند بر شیعیان نبود ، قیمت هر دانه نگین درّ نجف به قدری گران می شد که کسی توانایی خرید آن را نداشت ، لکن خداوند آن را بر شیعیان ارزان قرار داده و زیاد یافت می شود تا آن که همه شیعیان بتوانند از آن بهره ببرند .

 

نمونه‌ای از دُرّکوهی

کوارتز، که از سیلیکون و اکسیژن تشکیل شده، شایع‌ترین ماده معدنی در کره زمین است.

میلیاردها نفر هر روز از کوارتز استفاده می‌کنند، اما تعداد کمی از آنها از این موضوع خبر دارند، زیرا بلورهای ریز کوارتزی که از آن استفاده می‌کنند، درون ساعت‌های مچی و دیواری آنها پنهان شده است.

اما این بلورهای سفید یا شفاف که در سراسر جهان یافت می‌شوند، چه ارتباطی با اندازه ‌گیری زمان دارند؟

برخی از مواد مانند برخی از سرامیک‌ها و بلورهای کوارتز، هنگامی که تحت فشار مکانیکی قرار گیرند، می‌توانند الکتریسیته تولید کنند. توانایی تبدیل دوجانبه فشار مکانیکی و الکتریسیته را به یکدیگر "خاصیت پیزوالکتریک" می نامند.

بلورهای کوارتز که دارای این خاصیت هستند، با یک ولتاژ معین برق همیشه با بسامد یا فرکانس خاصی مرتعش می‌شوند. بنابراین این بلورها معیار دقیقی از بسامد یا فرکانس را حفظ می‌کنند، که به تنظیم حرکت ساعت کمک می‌کند و دقت آن را بسیار بالا می‌برد.

نخستین ساعت کوارتز که با ارتعاشات یک بلور کوارتز هنگام به کار افتادن ولتاژ برقی کار می کند در سال 1929 ساخته شد.ساعت کوارتز چنان دقیق است که در هر ده سال یک ثانیه خطا می کند.

کوارتز در رادیوها، ریزپردازشگرها (میکروپروسسورها)،و بسیاری از دستگاه‌های صنعتی دیگر نیز به کار می‌رود.

 نام سنگ: کوارتز

 معروفيت: نوع صورتي آن معروف به عشق‌ورزي است
رنگ سنگ: آبي روشن، سرخ رنگ، سياه دودي، سفيد شيري.

 مكان سنگ: معمولاً در كل جهان يافت مي‌شود ولي كوارتز سرخ بيشتر در برزيل و آرژانتين و كوارتز آبي در آفريقا و اتريش پيدا مي‌شود.

 نوع تركيب سنگ: نوع سرخ آن از بي‌اكسيد تيتان و اكثر سنگ‌هاي كوارتز از منگنز مي‌باشد.

 مقاومت سنگ: مقاوم اما شكننده
فروش سنگ: به صورت صيقلي شده داخل زنجير در جواهر فروشی ها پیدا می شود.اما كوارتز دودي به صورت صيقلي نشده و به صورت جواهري گران قيمت پيدا مي‌شود.بازتاب سنگ: به نسبت انرژي مثبت آن در مورد بيماري‌هاي سرطاني نقش مهمي را ايفا مي‌كند.
محل چاكراي سنگ: در چاكراي خورشيدي و چاكراي گلو و چاكراي طحال نقش‌آفريني مي‌كند و نوع سرخ آن در چاكراي قلب موثر است.
استفاده خاص از سنگ: كوارتز آبي براي رهايي از افسردگي و دلتنگي، و كوارتز دودي براي اندام‌هاي جنسي و كوارتز سرخ براي سيستم ايمني و تعادلي بدن از جمله مغز نقش مهمي را ايفا مي‌كند.

 ويژگي‌هاي سنگ: كلاً سنگ‌هاي كوارتز در برابر نيروهاي ناخواسته انسان حمايت مي‌كند و باعث رشد معني فرد و نيز آرامش نسبي خوبي به صاحب سنگ مي‌دهد.
خواص درماني سنگ: مجراي تنفسي، آسم، گلو دردها، اختلالات بلعي.
طريقه استفاده از سنگ: به صورت گردنبند همراه داشته باشيد تا انرژي مثبت آن به طور مدام به بدن شما سرايت كند.

 طريقه نگهداري سنگ: اين سنگ را براي درمان‌هاي مهم، يك بار در ماه بشوييد و به مدت 3 ساعت در برابر نور خورشيد قرار دهيد تا انرژي مجدد را بدست آورد.

 توضيحات: سنگ كوارتز انواع مختلفي دارد از جمله:

 كوارتز آبي: اين سنگ در مقابل اشعه‌ها براي بدن ضرر دارد لذا توصيه مي‌شود اين سنگ را در نزديكهاي گيرنده‌هاي تلويزيون، كامپيوتر، مايكروفر و تلفن همراه قرار ندهيد.

 

بخش هفتم

سنگ فیروزه

فیروزه ، تکه ای از آسمان در دستان ما

از گذشته های بسیار دور تاکنون بسیاری از مردم بر این باور بوده و هنوز هم هستند که «فیروزه سنگی است که برای انسان و به خاطرآرامش او آفریده شده است » حتی امروز نیز در دنیای مد با وجود تعدد و تنوع جواهرات ، فیروزه با آن رنگ آسمانی و سحر آمیزش علاقه و اعتقاد بسیاری از مردم را به خود جلب کرده و از محبوبیت خاصی برخوردار است.

در بسیاری از فرهنگهای قدیم و جدید ، از فیروزه به عنوان سنگی مقدس و طلسم خوشبختی و خوش شانسی یاد شده است . صنایع دستی ساخته شده از فیروزه نیر که در طی کاوشهای باستانشاسی در کشور مصر ، در مقبره هایی مربوط به سه هزار سال پیش از میلاد مسیح یافت شده است ، قدیمی ترین گواه بر این مطلب است و نشان می دهد که مصریان باستان ، فیروزه را گوهری معنوی و مقدس می دانستند.

پادشاهان ایران باستان ، از گوهرهای آبی آسمانی مانند فیروزه ، برای تزئینات دست و گردن استفاده می کردند و براین باور بودند که این گوهر خوش رنگ آنها را در برابر مرگ غیر طبیعی یا به قولی ، «اجل معلق » محافظت خواهد کرد از این رو تغییر رنگ گوهرهای به کار رفته در گردن بندها و دستبندهای آنها ، خوش یمن نبوده و علامت خطری برای شخص استفاده کننده از آن به شما می رفت ، اما امروزه بر کسی پوشیده نیست که عواملی همچون نور٬ مواد آرایشی ، گرد و غبار و چربی و میزان HP پوست و برخی عوامل شیمیایی دیگر ، باعث تغییر رنگ فیروزه می شوند که هیچ کدام از آنها نیز زنگ خطری برای استفاده کننده از این سنگ قیمتی و زیبا نیست.

فیروزه ، عاملی برای محافظت از خود٬قدرت و لذت بردن از زندگی
فیروزه در نزد قدیمیان ، گاهی اوقات نشانگر قدرت ، ثروت و مسئولیت مهم استفاده کنندگان آن بوده است . یکی از فلاسفه قدیم ایران(قزوینی) نوشته است که پوشیدن و استفاده از فیروزه در تزئینات دست و نیز استفاده از آن در مهر کردن نامه ها باعث می شود که شخص استفاده کننده هرگز فقیر نشود.

استفاده از نگین فیروزه همراه با رشته هایی از مروارید در تزئین عمامه ها به منظور حفاظت از شخص و مصونیت از چشم زخم و همچنین آرایش دادن خنجرها و زین اسبان و شتران با این سنگ به منظور طلسم یکی دیگر از رسم ها و کاربردهای متداول این گوهر آسمانی در نزد پیشینیان بوده است.

فیروزه در طی جنگهای صلیبی به اروپا راه یافت و از آن زمان با نام Turquios یعنی سنگ ترکی در میان انگلیسی زبانان شناخته شده . ساکنان قدیمی نواحی جنوب مرکز و شمال آمریکا نیز در دیر باز فیروزه را می شناختند و به خاطر رنگ و ویژگیهای خاص این گوهر از آن لذت می بردند. آنها در تزئین ماسکهای مراسم مذهبی خود از تکه های فیروزه استفاده می کردند . گروهی از بومیان شمال آمریکا حتی امروزه نیز بطور انحصاری جواهرات گرانقیمت و خاصی را که دارای ارزش تجاری بالایی هستند تولید می کنند. این جواهرات ترکیبی از فیروزه و نقره هستند و به میزان بسیار محدود و کم تولید می شوند. بومیان یاد شده بر این باورند که رنگ آبی فیروزه به کار رفته در این جواهرات می تواند ارتباط مستقیمی میان آسمان و دریاها برقرار کند.تبتی ها نیز در مراسم مذهبی خود از این گوهر استفاده میکنند. از دیگر باورهای قدیمی این است که فیروزه می تواند سوار کاران را از خطر افتادن از روی اسب محافظت نماید. جالب اینجاست که بسیاری از کارکنان خطوط هوایی و هوانوردان امروزی نیز به پیروی از این باور قدیمی یک تکه فیروزه را به عنوان سنگ خوش شناسی همیشه همراه خود دارند.

فیروزه بر اساس یک باور جهانی سنگ ماه دسامبر یا آذرماه بوده واستفاده ازآن رابرای متولدین این ماه خوش یمن٬وباعث خوش شناسی میدانند. همچنین استفاده ازاین گوهر در روز چهار شنبه نیز توصیه شده است. اروپاییان از حلقه های ساخته شده از فیروزه به عنوان هدیه استفاده می کنند.
(رنگ آبی از مس ، رنگ سبز از آهن)

فیروزه یک فسفات آلومینیوم با سختی حدود 6 می باشد. با این حال به طور قابل ملاحظه ای از کوارتز نرمتر است این کانی به طور طبیعی در طیف وسیعی از رنگها٬ از آبی آسمانی روشن تا سبز خاکستری یافت می شود.

فیروزه در مکانهایی بوجود می آید که میزان مس موجود در منطقه به میزان بالایی باشد .
فیروزه با رنگ آبی خوشرنگ بهترین کیفیت راداراست وبسیار کمیاب میباشد ودر حالیکه رنگ سبز یا آبی کمرنگ که از ارزش کمی برخوردار می باشد فراوانی بیشتری دارد. رنگ آبی فیروزه به خاطر وجود عنصر مس و رنگ سبز از عناصر آهن Fe یا کرم Cr بوجود می آید ، آنچه در اغلب فیروزه ها عمومیت دارد وجود رگه یا رگچه هایی سیاه یا قهوه ای رنگ برجسته است که مربوط به سنگ مادر تشکیل دهند فیروزه می باشد.

این رگه ها گاه در طرحهای منظم و غیر منظم شکل می گیرند که در چنین حالتی به آن شبکه عنکبوتی (Spider web) و در اصطلاح بازار ایران به آن فیروزه شجری می گویند. اگر این طرح منظم و زیبا باشد باعث افزایش ارزش فیروزه خواهد شد در حالیکه اگر این شبکه نامنظم و به صورت نقطه و لکه ای باشد از ارزش فیروزه خواهد کاست.
کشورهای امریکا ، مکزیک ، فلسطین اشغالی ، افغانستان ، چین دارای منابع معدنی فیروزه می باشند. اما آنچه قابل توجه و مهم است این است که زیباترین و با کیفیت ترین نوع فیروزه با رنگ آبی آسمانی بی نظیر در شمال شرق ایران در نزدیکی شهرستان نیشابور یافت می شود.


راههای افزایش عمر فیروزه

فیروزه ها جواهرات نسبتا" نرمی هستند و همچنین کاملا" حساس می باشند بدین معنی که رنگ فیروزه می تواند در طی استفاده از آن کم رنگ شود. به همین دلیل امروزه حتی برای فیروزه هایی با کیفیت عالی یک مرحله به سازی شامل واکس زدن در نظر گرفته می شود عمل واکس زدن به فیروزه باعث می شود تا ضمن افزایش سختی و در نتیجه آن افزایش دوام کانی ، از محو شدن رنگ فیروزه به مرور زمان نیز جلوگیری شود. واکس فیروزه یک نوع رزین مصنوعی است که در طی روشی خاص با فرو بردن فیروزه داخل رزین مورد نظر صورت می گیرد. تقریبا" امروزه اکثر فیروزه ها با این روش به سازی می شوند و این عمل حتی باعث افزایش قیمت و ارزش فیروزه می شود.

نکات قابل توجه در مورد فیروزه

در خرید ونگهداری فیروزه همیشه نکات فوق را مد نظر داشته باشید فیروزه با رنگ آبی آسمانی روشن و شفاف که در بازار ایران به نام فیروزه عجمی معروف است بهترین نوع فیروزه می باشد که بصورت عددی خرید و فروش می شود ومیتواند بسته به رنگ ٬اندازه و کیفیتی که داراست قیمتی بین 5000 ریال تا میلیونها تومان داشته باشد. افزایش رنگ سبز ٬ پریدگی رنگ و وجود ناخالصی عواملی هستند که در این نوع فیروزه ها باعث کاهش کیفیت فیروزه می شوند.

فیروزه بایستی از تماس با مواد آرایشی محافظت شود گرما واسیدیته بیش از حد پوست و نور مستقیم دائمی خورشید نیر باعث تاثیرات نامطلوب در این گوهر می شود و بنابراین این باور که قرار دادن فیروزه در آفتاب باعث بهبود رنگ و افزایش قیمت آن خواهد شد باور نادرستی است . برای تمیز کردن فیروزه بهتر است هر چند یک بار تنها از یک پارچه نرم و تمیزکمی مرطوب استفاده کنید و از به کار بردن مواد شوینده و صابونها معطر کاملا" پرهیز کنید.

معدن فیروزه نیشابور
تنها معدن فیروزه ایران با ذخیره 9 هزار تن و ظرفیت تولید سالانه 19 تن در 55 کیلومتری شما لغربی نیشابور قرار دارد به طور تقریبی از هر تن سنگ فیروزه خام این معدن 8 تا 10 کیلوگرم فیروزه حاصل می گردد که به منظور گوهربرای زیور آلات٬ تزیینات و مصارف دیگر مورد استفاده قرار می گیرد . معدن فیروزه نیشابور نه تنها مهمترین معدن فیروزه کشور است بلکه در سطح جهانی نیز بدلیل کیفیت عالی آن به خصوص انواع عجمی و شجری ممتاز و از معروفیت خاصی بر خورداراست . نمونه های به نمایش گذاشته ایی از سنگ طبیعی فیروزه این معدن در موزه های زمین شناسی و معدنی دنیا مانند موزه زمین شناسی لندن وایران مانند موزه سازمان زمین شناسی تهران ومشهد خود گواه بر ارزشمندی این سنگ قیمتی است.متاسفانه امروزه این گوهربوسیله واسطه های عرب٬ ترک ومالزیایی باقیمت نازل از بازار ایران خریداری شده و پس ازدرآمدن بصورت زیور آلات با قیمتهای گزاف به کشورهای اروپایی وامریکا صادر میشود.
و در نهایت به خاطر داشته باشید که فیروزه با رنگ آبی زیبا و جذابش می تواند به شما آرامش و شادی ببخشد . فیروزه رنگهای آبی آسمان و سبزی زندگی را در خود جمع کرده است و شما با داشتن این گوهر بی نظیر تکه ای از آسمان را در دستان خود خواهید داشت.

 

سنگ فیروزه ی نیشابوری

 درمان انواع بیماری های معده همچون : زخم ، ورم ، درد و…

مقداری ماسه ی خیس ساحل دریا را به مدت ده دقیقه درآفتاب قرارداده و سپس یک قطعه فیروزه رابر روی ماسه ها بگذارید و پس از پنج دقیقه بلافاصله بر روی چشم سوم و یا بر روی معده ی بیمار قرار دهید . چنانچه آن را بر روی چشم سوم خویش قرار دادید ، می بایستی در ذهن خویش تصور ارسال امواج به معده و بهبودی را انجام دهید. همچنین انرژی های فرد درمانگر نیز بسیار موثر خواهد بود .

 تثبیت انرژی درمانگر و درمان انواع سر درد ، میگرن ، دردهای عضلانی و استخوانی

 

طریقه استفاده

 یک قطعه سنگ فـیروزه را به مدت ده دقـیقه بر روی چـشم سـوم و یـا چا کرای هفتم خویش قرار دهید . همچنین هنگام انرژی درمانی توسط فرد درمانگر ، علاوه بر قرار دادن یک قطعه سنگ فیروزه بر روی چشم سوم ، دو قطعه سنگ فیروزه نیز باید بر روی مچ دست های بیمار قرار گیرد . توجه داشته باشید که سنگ ها پس از استفاده می بایستی با آب سرد شسته شده و یا برای مدتی در یک لیوان آب سرد قرار گیرد و سپس مدتی نیز در آفتاب باشد تا بتوان جهت افراد دیگر استفاده کرد .

درمان یبوست
طریقه استفاده :
یک قطعه ی سنگ فیروزه را درون ظرف حاوی آب هندوانه ، آب سیب و آب انار ( آلو زرد ) قرار داده و آن را به مدت ده دقیقه در آفتاب بگذارید . سپس از مایع درون ظرف روزانه سه قاشق غذا خوری هنگام صبح ( نا شتا ) میل کنید و تا دو ساعت چیزی نخورید و پس از این مدت صبحانه ی کامل خورده و از مصرف موادی که باعث سردی مزاج می شود نیز اجتناب نما یید . ( چنانچه مقداری خشخاش درون مواد فوق بریزید ، اثر بهتری دارد ؛ اما قبل از مصرف باید آن را صاف کنید .

 

 

بخش هشتم

 

سنگ درمانی (سنگ های درمانی)

زمین ، عاملی برای بر هم زدن تعادل بدن برخی از عناصر موجود در سنگ ها و کانی های موجود در خاک علاوه بر اینکه در صنعت و تداوم حیات بشر نقش مهمی ایفا می کنند گاهی نیز تعادل بدن را بر هم ریخته و موجب بروز مشکلات می شود.
بطور مثال آب که یکی از مهمترین نیاز های بشر محسوب می شود و آب های زیر زمینی در زمره منابع آب آشامیدنی با کیفیت مطلوب طبقه بندی می شوند ، خاکها و سنگ ها به عنوان صافی طبیعی ، این آب را تصفیه کرده و آلودگی های نامطلوب را از آن جدا می کند ولی با توجه به مسائل ژئو شیمیایی مربوط به لایه های زمین که آب در آنها جریان دارد ، کیفیت آب زیرزمینی صد در صد تضمین شده نیست و آلودگی های موجود در آن به عنوان تهدیدی برای سلامت و بهداشت عمومی به شمار می رود. زیرا بسیاری از عناصر موجود در سنگ ها و خاکها در مقادیر بالا مسمویت زا می باشند و آب بعنوان یک حلال این عناصر را در خود حل نموده و وارد چرخه غذایی و از آنجا وارد بدن موجودات شده و زیان های فراوانی را بوجود می آورد.
از جمله این عناصر آرسنیک موجود در کانی ها و سنگ های آرسنیک دار است . که از جمله مهمترین و فراوانترین آلوده کننده طبیعی آب زیر زمینی محسوب می شود. که علاوه بر سمی و سرطان زا بودن امراض گوناگون پوستی را موجب می شود . حداکثر میزان مجاز این عنصر در آب شورب ppm/lit 10 می باشد ( 1993 – WHO ) در حالی که بسیاری از کشور ها حد استاندارد سابق WHO را یعنی ppm/lit 50 را در نظر می گیرند.
از جمله مناطقی که با مشکل آلودگی آب مواجهند می توان به آرژانتین ، شیلی ، مکزیک ، هند ( بنگلادش غربی ) ، بنگلادش ، شمال چین ، تایوان ، ویتنام ، مجارستان و بخشی از امریکای غربی را می توان نام برد.
از دیگر بیماری ها که توسط عناصر موجود در سنگ ها و کانی ها بوجود می آید می توان به موارد زیر اشاره نمود:
جمع شدن گاز رادوون که موجب بروز سرطان وبیماری Melanoma و سرطان کلیه می شود.
هم چنین روی که از عناصر سنگین است و در تغذیه نقش مهم دارد. مصرف بالای آن بیماری کم خونی را موجب می شود
کادمیوم می تواند عامل فشار خون بوده و سبب بروز بیماری نرمی استخوان ( تخریب بافت و نرم شدن استخوان ها ) شود . مواد باطله حاصل از معدن کاری و فرآوری فلزات سبب تمرکز خطرناک این عنصر و رها شدن آن در بیوسفر می شود.
جیوه عنصر تجمع پیدا کننده ای است و بنابر این هر چه موقعیت حیوانات در چرخه غذایی بالاتر باشد مقدار این عنصر در بدن آنها زیاد تر خواهد بود. جیوه به سیستم اعصاب مرکزی بدن حمله کرده و موجب تخریب آن می شود . بعنوان مثال می توان تعدادی از دهکده های ماهیگیری ژاپن را نام برد که در اثر مصرف ماهی های جیوه دار دچار مشکلات فاجعه بار شدند.
بریلیوم در فرم اکسیدی خود (Beo) اگر استنشاق شود یا لمس شود ، حتماً باعث بیماری خواهد شد . در سال 1940 معدنکاری که در تماس با این عنصر قرار داشته اند به بیماری کرونیک بریلیوم یا (CBD) مبتلا شدند. اکسید بریلیوم در راکتورها اورانیوم که پلوتونیوم از اورانیوم ساخته می شود ، استفاده می گردد .

تاریخچه سنگ درمانی

گوهرها بر خلاف استقبال گسترده مردم جهان طی سالهای اخیر، موضوع جدیدی نیست، بلکه هزاران سال قدمت دارد. شواهد کاربرد سنگهای طبیعی برای درمان بیماریهای مختلف در قدیمی ترین تمدنهای بشری به چشم می خورد. بر اساس این شواهد، در طول تاریخ از سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی برای مقاصد درمانی، محافظت افراد در برابر بلایای طبیعی و تاثیرات نامطلوب محیطی استفاده می شده است. قدیمی ترین گزارش ها در مورد خواص درمانی گوهرها به هزاره 4 پیش از میلاد باز می گردد. چنین به نظر می رسد که کتیبه های سومری و متون علوم ودایی مربوط به هند باستان، کهن ترین آثار بر جای مانده از این دانش قدیمی می باشند. در طب سنتی هند (آیورادا) دستورات دقیقی در مورد تهیه پودر، خمیر و الگریز با سنگهای شفا بخش وجود دارد. متون و دستورات این طب تا به امروز حفظ شده و توسط پزشکان آن در سراسر دنیا و بخصوص در آمریکا، اروپا و هند بکار گرفته میشود.
در چین باستان نیز درمانگران از خواص ارتعاشی سنگها آگاه بوده اند. کتاب امپراطور زرد (حدود 500 سال قبل) که توسط پی یو نگاشته شده دارای توضیحات فراوانی در مورد گوهرها و تاثیر آنها بر بدن انسان است. امروزه نیز کشور چین یکی از بزرگترین عرضه کنندگان گوهرها و سنگهای شفابخش در سراسر دنیاست.
ارسطو فیلسوف مشهور یونانی نیز از قدرت ویژه و منحصر به فرد سنگهای شفابخش صحبت کرده است.
رومیان نیز تحت تاثیر آموزه های یونان و سایر تمدنهای باستانی، همواره سنگهای صیقل داده شده را برای رفع بیماری و بدشانسی با خود حمل کرده و در جنگ ها در زره و سپر و شمشیر خود از آنها استفاده می کردند.
در دین مبارک اسلام نیز استفاده از انگشتر با نگین عقیق، فیروزه و سنگ خورشید به مومنین توصیه شده و با استناد به کتب دینی، ائمه اطهار غالبا نگین انگشتری بر دست داشته اند.
دانشمندان ایرانی در دوره پس از اسلام نیز توجه و عنایت ویژه ای به گوهرها و سنگهای شفا بخش داشته اند که از این میان می توان به صباح بن عمران از جواهرشناسان عهد هارون الرشید خلیفه عباسی و عطاربن محمد، منجم و مولف کتاب منافع الاحجار اشاره نمود. ابن سینا، حکیم عالیقدر پارسی نیز، در درمان تمایل به خودکشی از سیترین استفاده می کرده است.
شاید به جرات بتوان گفت پرارزشترین و مهمترین کتب گوهرشناسی ایران کتاب الجماهر فی الجواهر تالیف ابوریحان بیرونی به زبان عربی و رساله تنسوخ نامه ایلخانی معروف به رساله جوهریه تالیف خواجه نصیر الدین طوسی به زبان فارسی است. تنسوخ نامه ایلخانی که در عهد پادشاهی هلاکوخان و به امر او توسط خواجه نصیرالدین طوسی به رشته تحریر در آمده است، شامل منافع و خواص و صفات گوهرها و سنگهای بیش بها است.
یک درمانگر زن مشهور به نام هلیدگارد، در قرن دوازدهم میلادی (اروپای قرون وسطی) در کتاب معروف خود به نام فیزیکا به طور مفصل به توضیح خواص درمانی سنگهای نیمه قیمتی پرداخته است. یکی از این درمانهای طبیعی شامل قرار دادن سنگهای خاص بر روی نقاطی از بدن و نوشیدن آب از ظرفی بوده که سنگهای شفابخش به مدت یک شبانه روز در آن قرار داده شده باشد.
چارسلسوس، پرآوازه ترین پزشک اروپا در دوران رونسانس، در مورد ویژگیهای شفابخش سنگها و مواد معدنی و ارتباط این خواص با ساختمان فیزیکی و فرمول شیمیایی آنها به بررسی و مطالعه پرداخته است. او پس از سالها مطالعه و به دنبال کسب تجربیات متعدد، به این نتیجه رسیده است که از سنگهای ساییده شده و یا خرد شده می توان نه تنها برای درمان علایم بیماریها، بلکه برای علاج دلایل عمیق بیماری هم استفاده کرد.

خواص درمانی سنگها:

بسیاری از مردم ، حتی اهل فن به جواهرات و سنگها ، صرفاً از دید زیورآلات و زیبایی و یا قیمت و ارزش آن می نگرند . بعضی از مردم هم بر این باورند که از نگین یا جواهرات استفاده کرده اند . که برای آنان این جواهر یا انگشتری نحس و شوم بوده و یا اینکه شانس و اقبال را به آنان هدیه کرده است . اما بایستی که این مسئله را مد نظر داشته باشیم که هیچ چیزی در این دنیا بدون دلیل و علت به وجود نمی آید . و اگر ما از چگونگی بوجود آمدن آن و خواص و فوائد ، و همچنین ضرر و زیان آن اطلاع حاصل کرده ، و دریابیم که چگونه و در چه جائی از آنها استفاده نمائیم ، می توانیم آن نتیجه ی مطلوبی را که می خواهیم حاصل نمائیم . صدها سال قبل اهل فن از فوائد سنگها و جواهرات استفاده می کردند ، و دریافته بودند که این سنگها دارای خواص مغناطیسی و درمانی می باشند ، و حال در عصر حاضر با تکنولوژی پیشرفته ای که بشر ، حاصل نموده از نور و اشعه در علم و صنعت و طب استفاده می شود . آیا هیچ از خود این سؤال را نموده اید که پادشاهان در قدیم ، چرا برای خود تاج درست کرده ، و در این تاج از تمامی سنگها و جواهرات استفاده می کردند . بخاطر اینکه صدها سال پیش از این ، علما و دانشمندان از خواص و فوائد ، سنگها و جواهرات آگاه بودند و اما فلسفه تاج این است که تاج پادشاهان را با تمامی جواهرات زینت می دادند و اعتقاد داشتند که هر سنگ خواصِ خاص خود را دارد و زمانی که همگی جواهرات را در مجموعه ای مثل تاج استفاده می نمودند ، گذشته از قدرت و برکت و مال مقام ، خود را در مقابل هر گونه شر و بیماری بیمه می نمودند ، لهذا بدین ترتیب از مجموعه ای از جواهرات برای خود تاجی به شکل زیور استفاده می کردند و در عین حال از تمامی خواص و فوائد این جواهرات استفاده کرده ، و با اطمینان خاطر و داشتن اعتماد به نفس و تکیه بر خواص جواهرات بر اریکه قدرت تکیه زده و بر ملک و مردم ، حکومت می نمودند . گذشته از آن از ترکیبات و همچنین کشته ی این سنگها در طب سنتی استفاده می کردند که در حال حاضر ، و در این عصر نیز در بعضی از نقاط جهان این استفاده مفید را می نمایند . جواهرات وسنگها ، اشعه و حرارت کیهانی را جذب نموده ، سپس طبق خواص خود ، پرتو و اشعه را به هاله و چاکراهای فرد منعکس می سازند پس با کمی تعمق می توانید نتیجه بگیرید ، که چه عملی در این رابطه صورت می گیرد ، و چگونه سنگ و جواهر موافق ما برای ما مفید بوده ، و جواهر و رنگ مخالف ما برای ما نقصان در بر دارد.