آشنايی با هواپيمای مدل - فصل 1

هواپيماهای مدل از آغاز تا کنون، با توجه به کيفيت پروازی و مشخصه­های ابعادی خود، دارای تنوع بسياری بوده که باعث شکل­گيری کلاسهای چندگانه زير برای آنها شده است. اين کلاس­بندی بر حسب نوع موتور، شکل و پيکربندی هواپيما، قابليت مانور و ... بوده است. با احتساب فاکتورهای مختلف، ميتوان به کلاسبندی­های ديگری در اين زمينه دست يافت؛ کلاسهای متعارف زير برای نمونه هواپيماهای مدل مطرح است.

1. هواپيماهای آموزشی (Training Plane)
2. هواپيماهای اسپورت (Sport Plane)
3. هواپيماهای آکروباتيک (Aerobatic Plane)
4. هواپيماهای اسکيل (Scale Plane)

همانطور که در بالا نيز اشاره شد، ميتوان نمونه هواپيماهای مدل را بر حسب موتور آنها و مشخصات حجم و اندازه و توان سيستم پيشران، دسته­بندی کرد. به نمونه ای از اين دسته­بندی در زير اشاره شده است.

1. هواپيماهای با موتور الکتريکی
2. هواپيماهای با موتور سوختی الکلی و بنزينی
3. هواپيماهای با موتور جت

در ادامه، به ارائه توضيحاتی در زمينه رده­های مختلف هواپيماها و شناخت مشخصات کلی کلاس­بندی چهارگانه فوق پرداخته شده است.

 

 

هواپيماهای آموزشی (Training Plane)

اين دسته به منظور آموزش پرواز با هواپيمای مدل طراحی و ساخته ميشوند. به منظور حفظ بيشترين پايداری و نيز خوش­دستی، دارای بالهای نصب شده بر روی بدنه بوده و پرواز با آنها بسيار ساده­تر از ساير نمونه­ها است. سطح بال و نيز سطوح کنترل نسبی بالا در اين کلاس، امکان پرواز با سرعت کم و نيز فرمانپذيری مناسب را فراهم مي­سازد. علاوه بر سطح بال، استفاده از مقاطع بال غيرمتقارن با قابليت بالا در توليد ضريب نيروی برآ، موجب کاهش سرعت واماندگی در اين هواپيماها و سهولت برخاست و نشست اين رده شده است. کاهش طول باند پرواز، از ديگر مزايای آنها مخصوصاً در فازهای آموزش خلبانی مدل بشمار مي­آيد. استفاده از موتور در دماغه هواپيما به منظور کاستن از پيچيدگی ساخت و پرواز و نيز قرارگيری مرکز جرم در موقعيت مناسب، از تمهيداتی است که در اين رده استفاده ميشود. تصوير شماره 1، نمونه ای از اين هواپيماها را نشان ميدهد.

 

شکل 1-نمونه­ای از يک هواپيمای آموزشی

عموماً از يک راديو چهار کانال به منظور پرواز با اين دست از هواپيماها استفاده ميشود. به علت سادگی پيکربندی و نيز ادوات و زيرسيستمهای آنها، هزينه­های تعمير و نگه­داری اين کلاس کمتر از نمونه­های ديگر ميباشد.

هواپيماهای اسپورت (Sport Plane)

نمونه­های اسپورت به منظور انجام مانورهای هوايی مورد استفاده قرار ميگيرند. اين دسته از هواپيماها دارای بدنه کشيده با بال نصب شده در زير يا وسط بدنه بوده، به راحتی ميتوانند مانورهای هوايی پيچيده را انجام دهند. استفاده از مقاطع بال متقارن جهت اجرای مانورهای مختلف، از مشخصات ديگر اين نمونه­ها بشمار مي­آيد. قرارگيری بال در زير بدنه، موجب سهولت نشست و برخاست اين رده از هواپيما ميشود. مجموع موارد ياد شده موجب بکارگيری اين نمونه­ها به منظور مصارف آموزشی شده است. اما نسبت به هواپیماهای دسته اول (آموزشی) در اولويت دوم اين کاربری قرار دارند. تصوير شماره 2، نمونه ای از اين هواپيماها را نشان ميدهد.

 

شکل 2- نمونه­ای از يک هواپيمای اسپورت

عموماً از يک راديو چهار کانال به منظور پرواز با اين دست از هواپيماها استفاده ميشود. در نمونه هواپيماهای اسپورت از موتورهای قویتر با دور بالا استفاده ميشود که با توجه به استفاده از مقاطع بال متقارن، امکان پرواز با سرعت بالا را فراهم ميسازد.

 هواپيماهای آکروباتيک (Aerobatic Plane)

نمونه هواپيماهای آکروباتيک به منظور انجام مانورهای خاص و بسيار پيچيده طراحی و ساخته شده­اند. نصب بالها در وسط بدنه، استفاده از سطوح کنترل با مساحت و بازه حرکتی بسيار بيشتر نسبت به کلاسهای ديگر و تجهيز هواپيما با موتور ملخی با توان بسيار بالاتر از آنچه هواپيما برای يک پرواز معمول نياز دارد، از مشخصات اين دست از هواپيماها است. مقاطع بال متقارن در بالها، امکان اجرای مانورهای مختلف را برای آنها فراهم ميسازد. مانورهای ملقب به 3D يا پرواز ايستايی (Hovering) در اين دست از هواپيماها امکانپذير است. تصوير شماره 2، نمونه ای از اين هواپيماها را نشان ميدهد.

 

شکل 3- نمونه­ای از يک هواپيمای آکروباتيک

عموماً از يک راديو شش کانال با قابليت تطبيق الگوی حرکت سرووموتورهای مختلف با هم به منظور پرواز با اين دست از هواپيماها استفاده ميشود. استفاده از سرووموتورهای با سرعت و قدرت و دقت بالا در اين دست از هواپيماها به علت نيازمندی به کارايی بالا در حين انجام مانورهای پيچيده، از جمله موارد مهم در اين کلاس است. هزينه­های تعمير و نگه­داری در اين کلاس از هواپيماها به علت موارد ياد شده در بالا، بسيار بيشتر از ساير نمونه­ها است. با پيشرفت تکنولوژی، استفاده از موتورهای الکتريکی با توان بالا در اين کلاس از هواپيماها مقبوليت يافته است. 

 

هواپيماهای اسکيل (Scale Plane)

نمونه هواپيماهای اسکيل يا مقياسی به دسته­ای اطلاق ميگردد که با حفظ نسبت مقياسی خاص، از نمونه يک هواپيمای سرنشين­دار ساخته ميشوند. رفتار هواپيما و ديناميک حرکتی آن در حين پرواز، مشابهت بالايی به نمونه سرنشين­دار خود داشته، لذا از اين دست در روند طراحی و ساخت و يا بهينه­سازی برخی هواپيماها استفاده ميشود.

 

شکل 4- نمونه­ای از يک هواپيمای مقياسی